Bij de renovatie van het Arsenaal in Leiden moet Du Prie bouw en ontwikkeling een eigentijds klimaatsysteem aanleggen in een vroeg 19e eeuws balkenplafond. Een uitdagende klus. De samenwerking met fabrikant Festool biedt uitkomst.
Het Arsenaal is een robuust gebouw. Logisch ook, aangezien het, rond 1800, gebouwd werd met een militair doel voor ogen: opslag van wapens en huisvesting van de troepen van Lodewijk Napoleon. Inmiddels heeft het historische pand in het hart van Leiden een heel andere functie gekregen, namelijk wetenschap en onderwijs. Het is een van de gebouwen waarin de Universiteit van Leiden is ondergebracht.
Het bestuur van de universiteit heeft bouwbedrijf Du Prie de opdracht gegeven om het Arsenaal een nieuwe, eigentijds binnenwerk te geven. Met behoud van de historische aanblik aan de buitenkant uiteraard. En waar mogelijk ook behoud van historische elementen binnen in het gebouw.
Duurzaamheid
Jamie Oosterbroek is als werkvoorbereider betrokken bij het project. “De bedoeling is dat hier straks allerlei soorten ruimtes komen voor wetenschappers en studenten, om te werken, les te geven of te studeren’’, legt hij uit. Aan de binnenkant van het gebouw is de afgelopen twee eeuwen al veel veranderd. Zo is in de jaren tachtig de oorspronkelijke binnenplaats overdekt, ook door Du Prie overigens. “Het huidige plan moet al die verschillende stijlen en materialen weer onder één noemer brengen”, aldus Oosterbroek.
Duurzaamheid en klimaatneutraliteit zijn voor de universiteit belangrijke thema’s. Daarom wordt er ook een geavanceerd klimaatsysteem aangelegd in de plafonds van de werkruimtes. In combinatie met goede isolatie en dubbel glas geeft dat een belangrijke besparing op het gasverbruik. Bovendien is de plafondverwarming geschikt om in een later stadium aan te sluiten op een systeem van warmte/koude-opslag.
Markant
Een lastig onderdeel bij de aanleg van dit systeem zijn de oude balken die in de historische ruimtes van gebouw nog altijd de plafonds dragen. “De balken zijn liefst 30 centimeter dik, en liggen maar 50 tot 60 centimeter uit elkaar”, aldus Oosterbroek. Dat was vroeger nodig wanneer je kanonnen of munitie op de verdieping erboven wilde opslaan. Nu zijn de balken veel minder functioneel, maar nog altijd wel een fraai, markant onderdeel van het gebouw. Van de opdrachtgever mogen ze dan ook niet verwijderd worden, of aan het oog onttrokken. Oosterbroek: “Dat betekent dat we tussen de balken in moeten werken en dat we heel veel leidingen door de balken heen moeten trekken. En dat valt nog niet mee. Je hebt daarvoor een zeer krachtige, maar toch korte boormachine nodig.”
Intensieve samenwerking Festool
Door de jarenlange samenwerking met Festool was een goede oplossing direct voor handen. De Quadrill DR 20 voldoet aan die voorwaarden. Het is een robuust apparaat met groot vermogen en een versterkte aandrijfas. Ideaal voor zware houtconstructies op de bouwplaats. “Met de Quadrill kun je gemakkelijk de gaten van 30 of 40 mm boren in de dertig centimeter dikke balken waar we hier mee te maken hebben”, vertelt Oosterbroek. “De boor is bovendien zeer compact zodat hij in de kleine ruimte tussen de balken past. Je moet dan wel enkele keren de boor vervangen door een langere boor. Maar dankzij het snelwisselsysteem van de Quadrill gaat dat doorgaans ook snel en probleemloos.”
In de complexe houten constructie van het Arsenaal komen de installateurs van Du Prie ook situaties tegen waarbij de balken zo dicht bij elkaar liggen dat de Quadrill er niet tussen past. Voor die klussen is er het hoekaanzetstuk. Deze ‘haakse kop’ plaats je op de boorkop waarna er probleemloos geboord kan worden in een hoek van 90 graden. “Op die manier kun je zelfs in de meeste vreemde gedeeltes van de plafondconstructie toch gewoon leidingen aanleggen die nodig zijn voor de aanleg van het klimaatplafond”, volgens Oosterbroek.
Verbazing
“De Quadrill is een perfect voorbeeld wat een goede relatie met Festool ons oplevert. Een goede, snelle oplossing voor een grote uitdaging”, benadrukt Oosterbroek. “Hadden we deze oplossing niet voorhanden dan was deze klus veel lastiger voor ons geweest, met hogere kosten. En dat is wat je verwacht van een partner; meedenken in oplossingen. In dit voorbeeld blijkt een machine de oplossing die gebruikt kan worden voor dit soort speciale klussen. Maar zeker ook op het gebied van stofvrij werken en draadloos gereedschap blijft Festool ons steeds verbazen. Wat ook fijn is; snelle goede service en een actieve kennisoverdracht in de vorm van bijvoorbeeld trainingen of toolboxmeetings. Heel belangrijk om je bedrijfsprocessen te verbeteren.”
Oplevering
Intussen vordert het project gestaag. De oplevering zal waarschijnlijk in 2020 plaatsvinden. Jamie Oosterbroek is er enthousiast over. “Het is mooi om aan zo’n project te werken. Je behoudt de historische waarde en uitstraling, maar tegelijkertijd hanteer je moderne technieken om te kunnen toepassen wat we in onze tijd belangrijk vinden. Zoals verantwoord energieverbruik en een prettige werkomgeving. Dat gaat hier heel goed lukken.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Festool.
