Geen besparing van 25%, maar zelfs tot 40%: de duurzame zonne-installatie op de Rembrandtflat in Zwolle blijkt samen met een gasgestookte warmtepomp nog efficiënter te functioneren. Unica Installatietechniek maakte deze mooie cijfers bekend tijdens een rondleiding.
Vijf jaar geleden rondde woningcorporatie Openbaar Belang in Zwolle een ingrijpende metamorfose van de Rembrandtflat (103 woningen) af. De kleine corporatie stak zo’n 100.000 euro per woning in de renovatie van de flat, waarmee het energielabel van E naar A veranderde.
Duurzaam warmtapwatersysteem
Unica Installatietechniek werd ingeschakeld voor het energetisch opwaarderen van de CV-installatie en kreeg de opdracht een duurzaam warmtapwatersysteem te installeren, als alternatief voor de afvoerloze gasgeisers. Het werd een gewaagd energieconcept met ruim baan voor zonnewarmte, opgewekt door maar liefst 240 m2 aan zonnecollectoren. Deze zijn gekoppeld aan een buffervat van 8000 liter op het dak. Dat buffervat fungeert in eerste instantie als (voor)verwarmer voor het tapwater dat vervolgens in twee boilers van elk 2000 liter wordt opgeslagen en – indien nodig – met een gasketel verder in temperatuur omhoog wordt gekrikt. Om vervolgens legionellaveilig door een geïsoleerd circulatienet te circuleren.
Erg effectief
Erg effectiefIs er na voorverwarming van het tapwater nog warmte over, dan kan dat worden toegevoegd aan de centrale verwarming. Als het water boven de 40 graden Celcius is, stroomt het rechtstreeks door de CV-leidingen. Zakt de watertemperatuur in het grote buffervat, dan wordt met een gasgestookte warmtepomp van Remeha (totaal 40 kW) het lauwe water omhoog gebracht in temperatuur.
Buffervat
De warmtepomp kan het buffervat zelfs afkoelen tot 6 graden Celcius. Bij zo’n lage temperatuur van het buffervat zijn juist de zonnecollectoren erg effectief. Er hoeft in de winter maar een straaltje zonneschijn op de collectoren te vallen en de temperatuur is hoger dan die van het buffervat zodat de duurzame warmtelevering vanuit de collectoren kan beginnen. Twee HR-ketels zorgen voor (na)verwarming van het CV-water. Die optimale benutting van zonnewarmte is te danken aan het lagetemperatuurafgiftesysteem.
De zon benutten
Was de aanvoertemperatuur van het CV-water voorheen maximaal 90 graden Celcius, in de nieuwe situatie is 70 graden Celcius de max. Erik Ruiter van Unica: “Daarmee benut je veel meer de zon. Het mooie van dit project is dat je met de bestaande installatie duurzame warmte opwekt.”
Lastig te voorspellen
Wat blijkt nu bijna vijf jaar later? Het is regeltechnisch geen eenvoudige zaak om bij zo’n complexe duurzame installatie de juiste energiestromen te regelen. Maar Unica, ook met eigen afdeling regeltechniek, heeft de zaak prima onder de knie. De beloofde besparing op gas van 25% blijkt ruimschoots gehaald. Het jaarlijkse gasverbruik is met zo’n 35% tot 40% gedaald, vertelt Ruiter. Het verschil in positieve zin vindt hij moeilijk verklaarbaar. “Bij de berekening gaan we uit van de negatiefste situatie. Ook weet je niet precies hoeveel de zon elk jaar zal schijnen. Daarom is het moeilijk om garanties te geven.”
Monitoring
MonitoringRegiodirecteur Ivo Olde Meule van Unica Zwolle wijst op het belang van goede monitoring. Hij ziet steeds meer duurzame installaties ontstaan, waarbij het installatiebedrijf via een energieleveringsdochter jarenlang de energie levert. Als voorbeeld noemt hij een houtgestookte energiecentrale, ook in Zwolle, waarbij Unica als energieleverancier optreedt. Beheerders hebben dan echt een drive om het maximale uit een duurzame installatie te halen. “Als dan een storing aan de houtketel optreedt en gasketels aanspringen, kost het ons geld.”
Ventilatielucht-warmtepompen
Na de Rembrandtflat kreeg Unica nogmaals de kans om zich uit te leven op de Wanningflat. Daarbij kreeg Unica tevens de opdracht om de afgezogen ventilatielucht, in de winter altijd zo’n 20 graden Celcius, te benutten. Niet met een WTW, maar met ventilatielucht-warmtepompen. Unica ontwikkelde in eigen beheer negen van dergelijke luchtwaterwarmtepompen die op de verticale ventilatieschachten (negen woningen per schacht) zijn aangesloten en zo tapwater (voor)verwarmen, en bij een overschot ook de CV-installatie voeden. Bij deze flat zijn eveneens zonnecollectoren geplaatst, maar doordat al warmteterugwinning uit ventilatielucht wordt benut, is het aantal collectoren gehalveerd (48 stuks, 120 m2).
Geen navolging
Voor Unica waren het twee mooie projecten die de jaren daarna niet op deze grote schaal navolging kregen. Het bedrijf merkt dat corporaties de hand op de knip houden. Bovendien is zonnewarmtebenutting door de opkomst van PV niet meer zo hot. Woningcorporatie Openbaar Belang is nog altijd blij met de nieuwe installatie. Manager Vastgoed Ronald van Lith bevestigt de besparing van 40%, waarbij ook de goede schilisolatie een belangrijke rol speelt. Daarnaast is het onderdeel tapwater bijna 100% duurzaam geworden, met een vergroot warmwatercomfort.
Tekst: Richard Mooi, foto’s: Unica
