Duurzaam bouwen is niet alleen een ecologische stap, maar gaat met name ook gepaard met het creëren van mensvriendelijke ruimten die de fysieke, mentale en sociale gezondheid bevorderen. Hoe ondersteunt de architectuur dergelijke maatregelen? Laten we eens onderzoek en praktijkvoorbeelden van milieuvriendelijke bouwoplossingen bekijken die bijdragen aan het bevorderen van het menselijk welzijn.
De invloed van architectuur op ons welzijn
Het idee dat architectuur de gezondheid en het welzijn beïnvloedt, is niet nieuw. De eerste statistieken die aantonen dat onze omgeving invloed heeft op onze levensverwachting verschenen al in de 18e eeuw. Toen ontdekte men dat de levensverwachting van stedelingen lager was dan die van plattelandsbewoners.
In de jaren ’50 van de 20ste eeuw begon men te kijken naar de invloed van huisvesting op geestelijk welzijn. De massale bouw in die periode bleek problemen zoals eenzaamheid, verveling en stress te versterken. Vandaag de dag weten we veel meer over de invloed van architectuur op het mentale en fysieke welzijn. Dus laten we eens kijken naar informatie die ons ervan kan overtuigen dat het toepassen van duurzaamheidsprincipes in de architectuur de levenskwaliteit voor bewoners en gebruikers aanzienlijk kan verbeteren.
Fysieke gezondheid, ondersteund door groene architectuur
Tussen 2012- 2022 is een aantal onderzoeken uitgevoerd dat de deugdzame invloed van duurzaam bouwen op de lichamelijke gezondheid bevestigen. In het artikel “Green Buildings Impacts on Occupants’ Health and Productivity” is door de auteurs van het artikel aangetoond dat een verschuiving van traditionele naar duurzame bouw deugdzame gezondheidseffecten heeft. Dit vertaalt zich in bredere zin in lagere kosten voor de gezondheidszorg, minder ziektedagen en een hogere productiviteit. Dat laatste heeft dan weer directe economische effecten heeft.
Bovendien toont onderzoek van de World Green Building Council aan dat de toepassing van duurzame en milieuvriendelijke bouwmaterialen zoals aluminium de luchtkwaliteit in huis kan helpen verbeteren. Bijgevolg kan het risico van ademhalingsziekten bij bewoners kan verminderen.
In dat opzicht bleek het onderzoek van Roger Ulrich, professor architectuur aan het Center for Healthcare Building Research aan de Chalmers University of Technology in Zweden, erg belangrijk en baanbrekend te zijn. Hij toonde namelijk aan dat gehospitaliseerde patiënten die tijdens hun behandeling door een raam naar bomen konden kijken sneller herstelden en minder postoperatieve complicaties ondervonden dan patiënten die tijdens hun behandeling naar een bakstenen muur moesten kijken.
We mogen evenmin vergeten dat architectuur de lichamelijke activiteit kan verhogen. Door een ruimte zo te ontwerpen dat mensen worden gestimuleerd en aangemoedigd om eens naar buiten te gaan en zelfs maar een korte tijd buiten in natuurlijk licht door te brengen, bijvoorbeeld door middel van binnenplaatsen, doorgangen en overgangen, wordt de gezondheid bevorderd.
“Het idee om buitenactiviteiten te stimuleren en sociale contacten te bevorderen was onze leidraad bij het ontwerp van de pergola MB-OPENSKY 120. Ons systeem is gemaakt van geëxtrudeerd aluminium en omvat een beweegbare luifel, een discreet ingebouwd afvoersysteem in de zuilen en een aandrijving die naadloos is geïntegreerd in de constructie. De constructie kan worden uitgerust met SkyRoll-zijschermen of met een verlichtingssysteem. Het effect? Een ruimte die mensen aanmoedigt om buiten tijd door te brengen in groepsverband, ongeacht het weer. En dat zowel privé als op kantoor“, aldus Ralph van der Kooij, Sales Manager bij Aluprof Nederland BV.
Architectuur en het menselijke humeur
De meeste mensen brengen het grootste deel van hun leven binnen door – in huis, op school en kantoren. De omgeving beïnvloedt hun humeur op allerlei manieren. Denk aan zintuiglijke prikkels (geluiden, geuren, kleuren), licht en esthetische ervaringen.
Een van de belangrijkste aspecten van gebouwen die ons humeur beïnvloeden zijn de ramen. Voldoende natuurlijk lichtinval verbetert ons welzijn. Volgens onderzoek van Terrapin Bright Green in “Biophilic Design in the Workplace” kan natuurlijk licht het stressniveaus met maar liefst 15 % verminderen. De gunstige effecten van natuurlijk licht op de gezondheid worden tevens bevestigd door een onderzoek dat is gepubliceerd in het tijdschrift Sleep Health. Daarin is aangetoond dat medewerkers die binnenshuis met natuurlijk licht werken 46 minuten per dag langer lichamelijk actief zijn dan medewerkers die met kunstlicht werken. En meer lichaamsbeweging overdag betekent een gezonder lichaam en een gezondere geest.
“De MB-SR50N HI+ aluminium gevels met stijlen en balken van Aluprof zijn een voorbeeld van de zorg voor een goede natuurlijke lichtinval. Dit systeem maakt de constructie van glazen wanden met smalle scheidingslijnen mogelijk. Tegelijkertijd blijven de duurzaamheid en de sterkte van de structuur gewaarborgd. Door deze toe te passen kunnen ontwerpers zelfs de meest avontuurlijke ideeën voor aluminium- en glasconstructies realiseren. En kunnen zij tegelijkertijd de goede thermische isolatie bieden die nodig is voor duurzame gebouwen” – aldus Ralph van der Kooij.
Versterken van sociale relaties
Hoe dichter de bevolking, hoe minder verbondenheid er paradoxaal genoeg bestaat tussen mensen die naast elkaar wonen. Tegelijkertijd benadrukt het rapport “The Impact of the Built Environment on Wellbeing”, gepubliceerd door het Royal Institute of British Architects (RIBA), dat het creëren van sociale ruimten de sociale binding en integratie bevordert. Dat heeft een positief effect op de geestelijke gezondheid van de gemeenschap.
Duurzame architectuur gaat niet alleen over ontwerpen met hoogwaardige, milieuvriendelijke materialen of het zorgen voor voldoende licht. Maar ook over het beheren van de gehele beschikbare ruimte op een manier die de band en het contact tussen de gebruikers bevordert.
“Eén zo’n ruimte die verschillende activiteiten samenbrengt is het Hourglass-gebouw aan de Zuidas in Amsterdam. Daarin zijn aluminium ramen met Aluprof-systemen toegepast. Het is een gemengd project met kantoorruimte en een hotel met een extra horecagelegenheid. De gemeenschappelijke ruimten zijn ontworpen om de sociale interactie en de gemeenschapsvorming te stimuleren”, aldus Michiel van Duren, Managing Director bij Aluprof Nederland BV.
Let’s Build a Better and Zero Waste Future
Hoewel we het ons vaak niet realiseren, is de invloed van architectuur op ons welbevinden enorm. In een wereld waarin thans 56 % en in 2050 70 % van de bevolking in steden zal wonen, beïnvloeden de functionaliteit van gebouwen, de ruimtelijke indeling ervan, de veiligheid die ze bieden en het microklimaat dat ze creëren het leven van de overgrote meerderheid van de bevolking. Dat kan niet worden onderschat. Daarom is duurzaam bouwen een prioriteit voor ons allemaal.
Artikel gesponsord door Aluprof uit Asten.
