Meer kennis rondom VRF-installatie

Een VRF-systeem kan heel eenvoudig warmte uitwisselen tussen verschillende ruimtes en is daardoor extra energiezuinig. Dat maakt dergelijke systemen geschikt voor veel utiliteitsgebouwen.

Het ontwerpen van een lucht-luchtwarmtepompsysteem, in de installateursmond ook wel VRF- of VRV-systeem genoemd, lijkt heel eenvoudig. Je stuurt gewoon de plattegrond van het gebouw en het programma van eisen naar een leverancier en er komt een keurig ontwerp terug, compleet met de ingetekende leidingen en prijsopgave. En dat wil kennisinstituut ISSO met de komst van ISSO-publicatie 99 ‘Ontwerp, realisatie en beheer van lucht-luchtwarmtepompinstallaties in utiliteitsgebouwen’ nu net voorkomen.

Realiseerbare installatie

Arjan Schrauwen, coördinator van de publicatie: “Dit is te grof en onjuist en je merkt het aan de elektriciteitsrekening die te hoog is. Met deze publicatie kunnen installateurs vanaf het eisenpakket via een aantal installatieconcepten op een integrale wijze, een realiseerbare installatie aanbieden die bovendien energetisch rendabel is, en waarbij wordt voldaan aan een hoog comfortniveau en rekening wordt gehouden met esthetische aspecten.”

Heat-recovery

Een lucht-luchtwarmtepompsysteem – in de vorm van een VRV- of VRF-systeem – wordt nu vaak in winkels en kantoren standaard als koel- en verwarmingsinstallatie aangelegd waarbij er hoofdzakelijk wordt gekoeld. Een centraal opgestelde lucht-luchtwarmtepomp is gekoppeld aan – meestal – plafondunits, waarbij (bij koelbedrijf) het koudemiddel warmte opneemt uit de ruimte. Het voordeel van veel luchtluchtwarmtepompsystemen is dat het klimaat van elke ruimte apart is te regelen.

Complete verwarming

Wat vaak gebeurt, is dat een lucht-luchtwarmtepompsysteem de complete verwarming op zich kan nemen. Vooral in het voor- en in het naseizoen ontstaat een zeer energiezuinig koel- en verwarmingssysteem als de optie ‘energie-uitwisseling’ (heatrecovery) wordt toegepast, zegt Schrauwen. “Als het aan de ene zijde van een gebouw te warm is omdat de zon erop staat en de andere zijde is te koud, dan kun je de warmte eruit gaan plukken en met de lucht-luchtwarmtepomp transporteren naar andere ruimtes.”

Weinig leidingwerk

Naast de gratis energie-uitwisseling tussen ruimtes heeft een VRF-systeem nog meer voordelen, betoogt de publicatie. “Een lucht-luchtwarmtepompsysteem vraagt relatief weinig leidingen en kanalen. Het systeem kan een hoog comfort leveren en de ruimtes zijn individueel regelbaar. Dat zijn allemaal voordelen die pleiten voor een luchtluchtwarmtepompsysteem in de utiliteit.”

Klein en simpel

Doordat een ventilatie-unit in de ruimte lucht recirculeert, kan bovendien het kanaalwerk van het luchtbehandelingssysteem minder groot uitpakken dan bij een luchtbehandelingssysteem met centrale koeling. Er hoeft dan uitsluitend ventilatielucht mee te worden getransporteerd. Meestal moeten de kanalen bij installaties zonder luchtluchtwarmtepompen en centrale koeling groter zijn om ’s zomers voldoende koelvermogen te kunnen toevoeren. Bij een VRF-systeem is dat overbodig. Ook hoeven er voor de naregeling per ruimte niet allemaal naverwarmers of koelers in de kanalen (met al het bijbehorend leidingwerk) te worden geïnstalleerd. “Bij een lucht-luchtwarmtepompsysteem kun je het simpel houden.”

Rem op koudemiddelen

Naast de kansen voor VRF-systemen, zelfs met energie-investeringsaftrek, zijn er ook spelbrekers. Het koudemiddel is de kritische factor. ‘Europa’ legt het gebruik van synthetische koudemiddelen aan banden, omdat deze in de atmosfeer terecht kunnen komen en het milieu kunnen belasten. Ook is het om gezondheidsredenen onwenselijk dat koudemiddel in een ruimte terechtkomt waarin mensen aanwezig zijn. Leveranciers van lucht-luchtwarmtepompsystemen houden hier rekening mee en verminderen de hoeveelheid koudemiddel in een systeem, door bijvoorbeeld per verdieping over te gaan op een watervoerend distributiesysteem. Ook worden er minder milieubelastende koudemiddelen toegepast, schetst Schrauwen. Toch lijkt er al met al een veelbelovende toekomst weggelegd voor lucht-luchtwarmtepompsystemen.”