Oud gebouw, groene keus

Hoe zorg je ervoor dat het binnenklimaat in een monumentaal kantoorpand aan de arbo-eisen voldoet? Energieleverancier Greenchoice liep vast bij het bedenken van een goede, maar ook duurzame oplossing. Daarom werd adviesbureau AirWare ingeschakeld.

Het kantoorpand Batavier uit 1920 in Rotterdam, dat in 2009 nog grondig was verbouwd en grotendeels in oude luister werd hersteld, kampte met een beroerd binnenmilieu, vertelt facilitair medewerker Bram Kok van Greenchoice. Bij de recente renovatie waren mechanische ventilatie en koeling achterwege gelaten. Greenchoice onderzocht zelf of een VRF-systeem geen soelaas kon bieden, maar dat bleek niet het geval. Daarom werd professionele hulp ingeschakeld voor een ‘creatieve oplossing’.

Opmerkelijke mix

De keus viel op adviesbureau AirAware. Het werd een opmerkelijke mix van duurzame en natuurlijke oplossingen, waarbij het uitgangspunt ‘gezond binnenklimaat’ bovenaan stond. Ten eerste liet adviseur Rob de Groot hoog opschietende bomen planten pal voor de zuidgevel zodat zoninval op de gevel verminderde. Om het binnenmilieu verder op te vijzelen, kwam De Groot met het voorstel om Climarads te laten installeren, als losse WTW-unit. Anders zouden de antieke ledenradiatoren moeten wijken. In totaal kwam De Groot uit op 19 Climarads, elk met een capaciteit van 100 m3/h, die volautomatisch op basis van CO2 en vochtgehalte worden aangestuurd. In sommige vertrekken zijn wel vier decentrale WTW-units geïnstalleerd om voldoende ventilatiecapaciteit te krijgen. In twee kleinere ruimtes zijn de WTW-units Ecoroom van S&P geplaatst, waarvan de warmtewisselaars in de dikke buitenmuur zijn weggewerkt.

Zonnekoeling

Voor de zolderetage gaf AirAware het advies om adiabatische koeling van Optimair te plaatsen. Deze luchtbehandelingskast heeft een dubbelfunctie: buiten het koelseizoen is het een balansventilatiesysteem met warmteterugwinning. De koelmachine droogt eerst de vochtige buitenlucht met zonnewarmte, vervolgens wordt door het verdampen van water het koelvermogen opgewekt. Op de luchtbehandelingskast komen zes zonnecollectoren die het warme water produceren voor het ontvochtigen van de buitenlucht.

Elektronische ventielen

Tenslotte zijn ook alle thermostaatkranen van de antieke ledenradiatoren vervangen door elektronische ventielen van het merk Hummel. De grote gietijzeren radiatoren bevatten veel water, met als nadeel dat deze nog veel warmte afgeven, ook als dat niet meer nodig is. Door de energiezuinige WTW-ventilatie bleek in de afgelopen winter minder verwarmingsvermogen nodig. De weersafhankelijke stooklijn van de stadsverwarming werd 14 °C naar beneden bijgesteld. Daardoor schiet de temperatuur in de ruimte minder ver door, betoogt De Groot. Bovendien kennen de elektronische thermostaten een zelfleerfunctie, zodat deze al voortijdig de watertoevoer reguleren. Bij het openen van de ramen schakelt een draadloze raamsensor de verwarming naar de spaarstand.

Kleine installateur

Het overgrote deel van het installatiewerk is uitgevoerd door DGK Installaties uit Den Haag. Dat kon doordat niet voor een ingewikkeld en complex centraal ventilatiesysteem met dikke luchtkanalen is gekozen. Bijkomend voordeel is dat kleinere installateurs vaak flexibeler zijn, is de ervaring van De Groot. Het installatiewerk op de bovenste etage heeft Greenchoice uitbesteed aan Wolter en Dros.

Eerste resultaten

Het binnenklimaat is met de komst van de Climarads sterk verbeterd. De nachtventilatie komt op warme dagen minder goed uit de verf. In binnensteden zakt de buitentemperatuur ’s nachts minder ver. Bovendien is het een massief gebouw, waar veel warmte overdag wordt gegenereerd door mensen en PC’s. De nachtventilatiestand van de Climarad kan de gebouwmassa onvoldoende afkoelen. Wel is het ’s ochtends frisser in het pand, maar al snel gaat de temperatuur oplopen, zegt Kok, die meer effect had verwacht van de nachtkoeling. De Groot verwacht dat het koelsysteem op de bovenste etage ook zal doorwerken in de rest van het gebouw. “De kop van het gebouw ga je dan koelen, waardoor de rest van het gebouw ook koeler wordt.” Tenslotte gaat een extra afzuigventilator met een capaciteit van zo’n 3000 m3/h de zomernachtkoeling ondersteunen.

Tekst en foto’s: Richard Mooi