Installatiewerk voor nieuwbouw vindt in de toekomst niet meer op locatie, maar in de fabriek plaats. Bouwreus VolkerWessels is ervan overtuigd en neemt zijn concept MorgenWonen als de bouwstandaard. Productie in de fabriek, assembleren op een industrieel platform en in één dag op locatie opbouwen.
Plug and play
De bouwelementen worden op roestvaststalen pennen gezet. In totaal gaat het om 27 grote elementen en 35 hijsbewegingen. “We beginnen ‘s ochtends vroeg en elk kwartier komt er een deel van het bouwpakket bij. De woning wordt in één dag opgebouwd.” De installaties zijn vanaf het begin in het productieproces meegenomen. “Op locatie is het een kwestie van aansluiten: plug and play.” Homij Technische Installaties, dochteronderneming van VolkerWessels, neemt het installatiewerk voor haar rekening.
Trap als leidinghart
Een in het oog springend element voor de installaties is de betonnen trap. Hierin is een verticale leidingschacht verwerkt. De kabelbomen en ventilatiebuizen zijn op een frame gemonteerd en worden ter plaatse in de schacht geschoven. De installateur koppelt de leidingen vervolgens aan de installaties. Op zolder staat de installatiekast. In de kast zitten het boilervat van 200 liter, de Growattomvormer voor de PV-panelen, het drukvat, de verdelers voor de vloerverwarming en de ventilatie-WTW die door CO2-sensoren in de woning wordt aangestuurd. “Eigenlijk het kloppend hart van de woning met de hoofdcomponenten, balansventilatie, omvormer en WTW die daar aan elkaar zijn gekoppeld. De verschillende puzzelstukjes worden op deze plek in elkaar geschoven.” Er is een directie verbinding met de schoorsteen die als buitenunit van de luchtwaterpomp geldt. Op deze locatie zorgt die voor de minste overlast.
Bodem of lucht
Uitgangspunt bij de woningen is ‘energienotanul’. “Dat betekent dat er geen gebruik wordt gemaakt van fossiele brandstoffen. De woningen hebben dus ook geen gasaansluiting.” De hele woning is bijzonder goed geïsoleerd, op het dak worden PV-panelen gelegd en de woningen zijn bovendien uitgerust met een CO2-gestuurd WTW-systeem en een warmtepomp van Mitsubishi Electric. Rik Hulsman: “De afweging is gemaakt tussen bodem en lucht. Voor warmte-koude-opslag is niet elke ondergrond geschikt. De combinatie met de ventilatie en de goede isolatie in de schil hebben tot de keuze voor lucht geleid. Dit is in onze ogen de meest industriële oplossing.”
Kosten
Ten opzichte van huidige nieuwbouw zijn de kosten binnen het concept MorgenWonen vergelijkbaar. Hulsman: “Maar het is eigenlijk appels en peren vergelijken. Als dezelfde kwaliteit wordt gevraagd dan is MorgenWonen 10% goedkoper dan traditionele bouw.” De arbeidskosten verschuiven naar de fabriek. Een team van vijf mensen zorgt voor de assemblage op locatie, waarvan één installateur. “Het voorkomen van de faalkosten is het grootste winstpunt. De woning wordt virtueel al gerealiseerd waardoor afwijkingen in een vroeg stadium worden geconstateerd.”
Werkvoorbereiding
Om het proces goed gestalte te geven, is er geïnvesteerd in BIM op basis van 3D-tekenprogramma’s. De rol van de werkvoorbereiding is dus cruciaal. “Alles wordt op afstand aangestuurd.” De rol van de installateur zal veranderen. Rik Hulsman denkt zelfs dat installatiewerk in de toekomst niet meer op de bouw nodig is. “Het concept is nog in ontwikkeling natuurlijk, maar we willen er eigenlijk wel naar toe dat het principe zo ver is ontwikkeld dat het montageteam voor de aansluiting zorgt. De installateur hoeft dan niet meer op de bouwlocatie te zijn. Zijn werk vindt alleen maar plaats onder de geconditioneerde omstandigheden in de fabriek.”
Tekst: Martin de Vries, foto’s: Alex J. de Haan
Het volledige artikel is verschenen in Installatie 03-2015. Klik hier voor een voordelig (proef)abonnement.
