Heel Nederland kijkt reikhalzend uit naar de komst van twee reuzenpanda’s in Ouwehands Dierenpark. Speciaal hiervoor werd Pandasia gebouwd. Instaan Installaties uit Arnhem verzorgde de installatietechniek. Sleutelwoorden: BIM, lean en duurzaam.
Het gebouw, 3400 m², heeft de uitstraling van een Chinese tempel, compleet met een Chinese muur en toegangspoorten en is gebouwd met traditionele materialen uit het Verre Oosten. In het gebouw zijn naast de binnen- en nachtverblijven ook een ‘pandashop’ en een restaurant gevestigd. De reuzenpanda’s komen in april naar Nederland. Een gesprek met directeur Bas Arends van Instaan Installaties uit Arnhem.
Warmtepompen
In eerste instanties zou het nieuwe panda-pand gebruik moeten maken van warmte-koude-opslag (WKO). De bronbalans en de totale kosten waren echter een struikelblok. Nu wordt het hart van de koel- en verwarmingsinstallatie gevormd door twee grote lucht/water warmtepompen van Western met elk een capaciteit van 73.9 kW koeling en 45.5 kW warmte. Deze zijn met een speciale kraan ingehesen op de zolder voordat het Chinese dak op het bijzondere pand gezet werd. Op deze zolder zitten geen ramen, waardoor de lucht vrij spel heeft en gebruikt wordt om de warmtepompen te voeden. Deze geven vervolgens koude of warmte af aan de diverse luchtbehandelingskasten in het reuzenpandaverblijf Pandasia, de winkel en het restaurant. In de twee binnenverblijven (één voor het mannetje en één voor het vrouwtje) zit geen verwarming of koeling. Wel worden de twee nachtverblijven die tussen de twee binnenverblijven liggen verwarmd in combinatie met een luchtinjectieslang van BLT luchttechniek. De temperatuur ligt tussen de 18 en 25 graden. Om de binnenverblijven behaaglijk te houden wordt de overtollige warmte van de nachtverblijven middels overdruk gestort naar de binnenverblijven, zodat deze een gemiddelde temperatuur van vijftien graden Celsius hebben. Verder zit in het gebouw nog een kliniek en een kraamkamer die gekoeld en verwarmd wordt door de warmtepompen. Ten slotte zitten er nog fancoils in het plafond om te kunnen nakoelen of verwarmen.
Verwarmd glas
Om beslagen ruiten bij het kijken naar de panda’s te voorkomen, heeft Instaan verwarmd glas gemonteerd met sensoren die continu het dauwpunt meten. Deze glasverwarming is traploos regelbaar en wordt automatisch door het GBS-systeem aangestuurd, zodat te allen tijde goed zicht voor de bezoekers is gegarandeerd. Bijzonder noemt Arends ook de koelcel voor opslag van bamboe, de voeding voor de panda’s. Gemiddeld eten beide panda’s samen honderd kilo bamboe per dag. “We hebben hiervoor een separate koelcel gebouwd, volledig van roestvrijstaal voorzien van een stand-alone warmtepomp en condensor die continu zorgt voor een temperatuur van zes graden en een luchtvochtigheid van 90 procent.”
Warmteterugwinning
In de keuken heeft Instaan, samen met keukenleverancier Halton, een geavanceerd afzuigsysteem geïnstalleerd, die de afgezogen warmte (200 kW) van het wokken benut voor de stand-alone luchtbehandelingkast boven de keuken. Deze is uitgerust met een twincoil-wisselaar. Om te voorkomen dat de olie- en waterdampen die vrijkomen bij het wokken de kanalen aantasten, zijn de kappen uitgerust met Capture Ray™-technologie, waardoor vetpartikels en -dampen geneutraliseerd worden. Dit leidt niet alleen tot aanzienlijke besparingen op reinigingskosten, maar maakt ook duurzame warmteterugwinning mogelijk. Deze oplossing wint circa 67 procent terug aan warmte.
Geen woord Engels
Voor de bouw is een soort leanplanning gemaakt. Dat was volgens Arends geen overbodige luxe. “De bouw werd hoofdzakelijk gedaan door Chinezen die geen woord Engels spraken. Er was wel een tolk aanwezig, maar dan nog was het soms een hele kunst om alles in goede banen te leiden. Zeker als je zaken met elkaar moest afstemmen. Bijvoorbeeld: het aanleggen van de leidingen en het inhijsen van de warmtepompen moet in de juiste volgorde gebeuren. Daarnaast moesten alle leidingen en roosters uit het zicht geplaatst worden. Het is ons allemaal gelukt binnen de gestelde tijd en budget. De warmtepompen en luchtbehandelingkasten functioneerden tijdens het proefdraaien uitstekend, evenals het Webbased GBS Systeem van Regin. Hiermee kunnen we alle ruimten controleren, monitoren en op afstand ingrijpen als het moet. Voor ons zijn dit soort projecten de krenten in de pap en daar kijken we ook met tevredenheid op terug.”
Ontwerp in BIM
Een slecht functionerende installatie kun je volgens Arends voorkomen door eerst een principeschema te maken van de werkingsprincipes van de installatie, zonder te letten op de technische realisering. “Aan de hand van dit schema is een voorlopig ontwerp tot stand gekomen. Na goedkeuring van het definitieve ontwerp is alles in BIM uitgewerkt. Ik zou niet anders meer willen”, verduidelijkt Arends. “We werken inmiddels vijf jaar met BIM en het is voor ons dagelijkse kost. Pandasia heeft zoveel verschillende niveaus dat je dat alleen in BIM goed kunt engineeren. Als je dat in een ‘plat’ vlak zou moeten bekijken, is dat waanzinnig moeilijk. In BIM 3D kun je al in een vroeg stadium alle kruisingen, doorvoeren en uitsparingen opgeven. Als je het vervolgens op een wand projecteert, zie je precies hoe de leidingen lopen en waar de uitsparingen en doorvoeren moeten komen. Aan het BIM Model hebben we niets meer hoeven te veranderen voor de revisie. De technische ruimte is exact volgens dit model uitgevoerd”, aldus Arends.
Tekst: Loet van Bergen, foto’s: Instaan Installaties, Ouwehands Dierenpark
Het volledige artikel is verschenen in Installatie en Sanitair 02-2017. Klik hier voor een (proef)abonnement.
