Zonneboiler: de kansen op een rij

De zonneboiler met collectoren wint terrein als hybride warmwatervoorziening naast de cv-ketel. Toch kampen veel klanten maar ook installateurs met vooroordelen, vraagtekens en praktische bottlenecks.; het installeren van een zonneboiler is misschien nog wel makkelijker dan het vermarkten.  

Hét scenario voor de komende jaren is dat het aandeel energiekosten in de woonlasten alsmaar groter wordt. Ondanks de recente daling van de energieprijzen, valt te verwachten dat water en gas de komende jaren weer gewoon duurder wordt. Installateurs die altijd nog hun installaties verkopen enkel op basis van aanschaf, installatie en terugverdientijd, laten dus een belangrijk verkoopargument liggen. En dan hebben we het nog niet over het ‘groene’ imago. Wie het product goed aan de man brengt, zit er letterlijk warmpjes bij. Want dit jaar worden er meer boilers verkocht dan ooit.

Imago

Het manco van de zonneboiler was/is het image van zonne-energie als halfzachte en technisch beperkte oplossing. De techniek bestaat al 30 jaar, maar is in het verleden nog wel eens beschimpt als geitenwollensokken-gadget. De materialen zijn echter verbeterd, de rendementen aanzienlijk verhoogd; consumenten verwarren de zonneboilersystemen nog wel eens met photovoltatische zonnecellen (elektriciteitsopwekking). Ter illustratie: het rendement van laatstgenoemd systeem ligt rond 15-20%, die van zonneboilersystemen (warmteopwekking) rond de 80%. Ook de opbrengst bij bewolking wordt nog wel eens in twijfel getrokken. Wat vuistregels: bij heldere lucht kan een paneel 1000 W/m2 opwekken, bij bewolking 100 W/m2. Met gemiddeld 1500 uur zon in Nederland levert een boilerinstallatie 1000 kWh/m2 op. De totale besparing voor een gemiddeld gezin tijdens de levensduur van het systeem is zo’n 6000 m3 gas, wat neerkomt op 4 jaar geen gasrekening. Grofweg moet de helft van het jaar het tapwater worden bijverwarmd door de cv, de andere helft doucht de klant gratis. Feit is wel, dat op het gebied van rendement een zonneboiler vooral interessant wordt voor gezinnen; hoe hoger het verbruik, hoe hoger het rendement. Een boilervat dat 110 liter water op 85 graden houdt, is hiervoor voldoende, waarmee het vooroordeel van een enorme tank op zolder ook is ontkracht. Er zijn boilers verkrijgbaar tot 1000 liter.

Terugverdientijd en levensduur

Net als bij een cv-ketel gaan veel consumenten prat op de terugverdientijd, die in de huidige generatie systemen 10-12 jaar is. Dat kan lang lijken, maar gezien de verwachte levensduur van een collector (25-30 jaar) is het aandeel pure winst in het totaalplaatje aanzienlijk. Veel installateurs leven nog in de ‘mindset’ van 15 jaar; de levensduur van een ketel.  Neem daarin mee dat het gemiddeld warmwater verbruik toe gaat nemen door comfort (regendouche, spa) -en het groeiend aandeel van de energiekosten in de woonlasten- en de rekensom wordt interessanter voor een consument  In een acquisitie kan een installateur bovendien de combinatie met bestaande cv voorstellen: de meeste cv-ketels in Nederland zijn geschikt (te maken) als naverwarmer voor een zonneboiler. De vervangingsmarkt biedt installateurs dus kansen voor omzetverhoging, terwijl de klant een financieel aantrekkelijke innovatie in huis krijgt.

Waar leggen?

Elke positie tussen oosten en westen is geschikt voor de zonnepanelen. De opbrengsten ten opzichte van het zuidpunt kunnen zo’n 15% lager liggen. Een tweede collector, of een tweede collector aan de andere dakzijde kan dit compenseren. Ieder dak met een dakhelling tussen 25-60 graden is geschikt; voor platte daken zijn frames beschikbaar. Voor een basistoepassing met 110 liter boiler, is één paneel voldoende. De opbouwsystemen komen gewoon op de bestaande dakconstructies. Er zijn ook inbouwsystemen op de markt; esthetisch fraaier omdat ze minder in het oog springen. Een zonnepaneel kan zelfs –als de installateur eruit komt met de rietdekker- in een rieten kap worden aangebracht.

Installatie

Installatiebedrijven hikken aan tegen het leggen van de collectoren. Het vereist steigers, valbeveiliging; zaken waar men normaliter niet mee te maken heeft. Belangrijk om te weten is dat de meeste leveranciers legservices aanbieden. Handig om het kunstje van af te kijken. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Plaatsen van de collectoren duurt exclusief voorbereiding ongeveer twee uur. Met name de variant óp het dak vergt geen bouwkundige aanpassingen. De meeste systemen (collector weegt ongeveer 45 kg) zijn via inbusverbindingen of kliksystemen te plaatsen. Leidingwerk bevat aanklikkoppelingen. Het is ook een misvatting dat –bij meerdere collectoren- aan- en afvoer kruislings aangesloten moeten worden. Er zijn ook systemen waarbij beide leidingen aan één zijde zitten. Het deel in huis is niet anders dan een standaard cv: 15 mm koperleiding en knelkoppelingen. Een compleet besteld systeem wordt als een ‘Ikea-pakket’ afgeleverd.

Onderhoud

De collectoren, niet langer meer van glas en aluminium maar van weerbestendig glasvezel en kunststof, zijn onderhoudsvrij in weer en wind. De rest van de installatie kan gewoon meegenomen worden met de reguliere servicebeurten van de cv. Naast het controleren/bijvullen van de zonneboilervloeistof,  is het vervangen van de pomp of expansievat in 30 jaar het meest voorkomende onderhoud. Niets anders dan een ketel dus. Rubberen slangen zijn in de nieuwste systemen al vervangen door flexibel rvs.

Lawaai

Ander vooroordeel is het lawaai dat het systeem zou maken. Belangrijk is om onderscheid te maken tussen leegloopsystemen en continu (druk)gevulde systemen. Bij leegloopsystemen moet de collector altijd hoger liggen dan de boiler zodat vloeistof in het leegloopvat kan stromen. Telkens als de boiler op temperatuur is, stopt de pomp en loopt het systeem leeg. Dit borrelende geluid is niet meer het geval bij continu gevulde systemen. Bij dergelijke systemen kan de boiler op elke gewenste plek staan ten opzicht van de collectoren; iets wat met name in bestaande bouw voordelen oplevert. Dit systeem vereist doorgaans wel meer onderhoud. De afweging tussen deze systemen verschilt per situatie/klant.