De energietransitie wordt echt een enorme klus. Hoe krijgen we onze huizen die gebouwd zijn op het vermogen dat een CV-ketel kan afgeven in hemelsnaam warm? 30 tot 45 kilowatt geven Cv-ketels zomaar af, kom daar maar eens om bij een warmtepomp.
Naarmate ik meer reken aan de aardgasvrije energievoorziening van woonhuizen begint me langzaamaan wat op te vallen: er is bijna geen huis dat die 30 kW daadwerkelijk nodig heeft want een transmissie/ventilatieverlies van 15 kW bij -10C is al heel wat. Als we kieren gaan dichten en dakisolatie verbeteren dan kom je al snel uit onder de 10 kW: prima te doen voor een warmtepomp. Die 45 kilowatt wordt voor verwarmen alleen aangesproken als je in een kwartiertje de koude woning wilt volblazen met hitte. Daar gaan we sowieso mee stoppen, het was een jaren ‘60 oplossing die we in de schoot geworpen kregen door de eigenschappen van aardgas en waar we heel snel van moeten afkicken.
Maar dan die douche
Toch is die 30-45 kW wel nodig als er een regendouche in de badkamer hangt. De CW-waarde van de CV-ketel staat namelijk voor Comfort Warm Water. Hoe hoger de CW-klasse, hoe luxer je kunt douchen.
De integraalenergieadviseur kijkt dus met een heel serieuze blik naar mogelijkheden om de douchevraag naar beneden te brengen. Een warmtepomp kan namelijk meestal geen warm water aanmaken in een tempo dat de douche vraagt waardoor er een buffer aangelegd moet worden. Hier ligt voor de W-installateur/adviseur een prachtige upsell-kans om met de klant in gesprek te gaan over het toekomst-klaar maken van de woning.
Ik schets een paar alternatieven:
De ijsdouche
Ik heb serieus klanten die elke dag twee minuten onder de koude douche gaan staan….dan ben je snel klaar met je CW-klasse. Qua verkoopbaarheid en levensloopbestendigheid wel een uitdaging denk ik, maar energiezuinig zondemeer. Weinig upsell potentieel hier natuurlijk. 🙂
De spaardouche
Ik noem hem nog maar een keer omdat ik er zo enthousiast over ben : het voelt anders maar je bespaart echt 50% op je water en zo’n 40% op energie.
Met een boilervat van 100 liter douche je net zo lang als met 200 liter en een gewone douche. Halveert de uitdaging. Ook verkrijgbaar als regendouche van 10 liter/minuut die, indien hij een 20 liter regendouche vervangt, nog meer energie bespaart dan de 5 liter douchekop.
De Douche WTW
100% van de opgewekte warmte verdwijnt na een lichaamscontact van minder dan 1 seconde in het putje om het riool op te warmen. Ik ben enthousiast over de verticale variant omdat deze onderhoudsvrij is, iets wat ik sterk betwijfel bij de douchegoot varianten. Zeker in combinatie met stortdouches een aanrader. Het koude water dat de thermostaatkraan en boiler instroomt is nu plusminus 20 graden geworden, in plaats van 10 graden zoals het van de straat komt. Scheelt een slok op een borrel.
De spotgoedkope doorstroom heater
In theorie kan je met een spotgoedkope doorstroomheater van 20kW goed douchen maar ik wijs het af tenzij je een eigen accu hebt thuis. Het is maatschappelijk niet te verantwoorden om 20 kW van het net af te nemen, te meer daar douchen op wijkniveau een hoge gelijktijdigheidsfactor kent. Het elektriciteitsnet trekt dat niet.
De recirculatiedouche
Als de badkamer gerenoveerd wordt en regendouchen echt bij de leefstijl hoort dan ga ik met mijn klanten in gesprek over een recirculatiedouche. Deze vangt het gebruikte water op, filtert het en pompt het weer terug voor hergebruik. Effectief watergebruik van 1-3 liter per minuut is haalbaar. Er moet wel een voeding van heet water (60 graden) zijn. Dat zou met een kleine boiler icm met een kleine doorstroomheater kunnen. Vereist een serieuze investering van enkele duizenden euro’s. Maar regendouchers die een schoon geweten willen kunnen het serieus overwegen.
De SpaardoucheCloseInWTWDoorstroom (SCWD) oplossing
Op kleine schaal wordt er al geëxperimenteerd met het combineren van bovengenoemde technieken. Als je namelijk gaat energierekenen aan wat mogelijk is met een spaardouchekop van 5 liter per minuut, een verticale Douche WTW-pijp die bij lage flow rendementen van boven de 60% haalt een buffertje van 10 liter in een close-in-boiler plus een kleine doorstroomheater van 3,6 kW dan zie je dat dat niet alleen theoretisch werkt maar ook in de praktijk een werkbare oplossing biedt. Stiekem ben ik er wel gecharmeerd van omdat je warmtepomp dan alleen maar voor de verwarming hoeft te zorgen, de boiler van 200L komt te vervallen, het energieverslindende Legionellaprobleem gum je gewoon uit omdat het een koudwatersysteem is tot je de douche aan zet. En als klap op de vuurpijl kan je het systeem voeden met een 16A groep. En dat kan overal!
Zonneboiler
Alle oplossingen zijn heel mooi te integreren met een zonneboiler. De businesscase daarvan is meestal niet zo goed maar het voelt natuurlijk geweldig goed om van maart tot oktober echt onder zonnewarmte te douchen. En omdat de investering nou ook weer niet echt enorm is is het wel een hele mooie kers op de taart.
Samenvatting
Een hoge CW-klasse is het nieuwe roken kan je gekscherend wel zeggen. Het omlaag brengen van het benodigde piekvermogen is een serieuze uitdaging die wel goed te doen is, afhankelijk van klantwens, diepte van de beurs en inpasbaarheid van de oplossingen in de woning. Ik vind het eigenlijk een van de leukste vraagstukken, nu nog een beetje een ondergeschoven kindje in het transitie-vraagstuk. Volgens mij is er enorm veel ruimte voor innovatieve oplossingen!
Interessante tekst tot nadenken.
Een combinatie van bovenstaand zal natuurlijk ook kunnen.
Zelf zit ik ook met deze vraag. Een WP heeft eigenlijk niet het juiste vermogen om 60gr water te maken. Zelf ben ik voorstander van bufferen. (Zonneboiler/heatpipe of PV). Alleen een 150L vat weeg ook al gauw meer dan 150kg. Het probleem verschuift zich dan naar de maximale vloer belasting. Hierdoor ben je weer beperkter in de opties om toch duurzaam 10L/min uit de kraan te krijgen
Als de “technische ruimte” waar de ketel staat of hangt vroeger door de architect nu niet zo klein was ontworpen dan was de uitdaging een stuk makkelijker geworden.
CITAAT ‘Het is maatschappelijk niet te verantwoorden om 20 kW van het net af te nemen, te meer daar douchen op wijkniveau een hoge gelijktijdigheidsfactor kent. Het elektriciteitsnet trekt dat niet’
Linksom of rechtsom van 10gr naar 38gr, daar heb je enrgie voor nodig. wil je dat elektrisch doen (COP1) zal dat altijd net zoveel vermogen kosten als, welk bovengenoemde techniek je ook toepast. ‘Warmte Terug Winners’ zijn geen Perpetuum Mobile apparaten, al wordt dat hierboven wel zo voorgesteld! Wil je de maatschapij aandoen om met COP 1 oplossingen een ’toekomst’ bestendig systeem te maken?
Hendrik,
De belastbaarheid van de vloer is zelden een issue, eventueel kunnen de krachten over een groter oppervlak verdeeld worden met balken
Frank,
Waren we maar zo trots als de Duitsers op onze technische ruimte, dan zou er heel wat ruimer gedimensioneerd worden. Nu hangt de CV soms zelfs in een keukenkastje.
Richard,
De douche-WTW kan je zien als virtuele COP-verhoger (naar COP 1,5), dat is niet heel veel slechter dan de COP van sommige LWWP’s voor tapwaterbereiding. Zeker met een spaardouchekop komt daar nog een factor 2 bij en heb je dus een virtuele COP3 doorstroomheater als je hem vergelijkt met gewone douche zonder WTW gevoed door een grote boiler. Je hebt natuurlijk altijd energie nodig om water op te warmen maar de impact daarvan kan je fors beperken.
Als je geen ruimte hebt heb je een probleem met deze installatie
Leuk om te lezen dat je dit onderwerp aansnijdt Lars. Wat je veel hoort is dat eindgebruikers achteraf minder tevreden zijn met de warmtepomp omdat het ‘comfort’ niet zo is als bij het oude vertrouwde gasketeltje. De duurzame transitie vraagt daarom enerzijds een andere denkwijze van de consument en anderzijds van installateurs/adviseur dat zij klanten goed informeren over de consequenties.
Om niet/minder in te leveren op comfort ligt de kracht, in mijn optiek, juist in de combinatie van (duurzame) technieken. Door slim gebruik te maken van de sterktes van ieder individueel apparaat verlaag je de energievraag (besparende douchekop, douche-wtw, beter inregelen afgiftesystemen, zonnecollectoren) en zal de warmtepomp meer comfort leveren.
Toevallig hebben we onlangs nog onderzocht wat de invloed is van een douche-wtw in combinatie met een warmtepomp. Daarbij is gekeken hoe snel een tapwaterboiler van 300 liter leeg is. Conclusie was dat je zonder douchepijp-wtw ongeveer 55 minuten warm water kunt gebruiken én met douchepijp-wtw ongeveer 75-80 minuten. Dat betekent dat je 20 tot 25 minuten langer warm tapwater tot je beschikking hebt. (https://www.technea.nl/warmtepomp-tapwater-boiler-snelheid-leeg/)
Ook hierbij is een douche-wtw geen heilige graal, maar in combinatie met een besparende douchekop en zonnecollectoren is het een mooie aanvulling op de warmtepomp.
Twee zonnepaneeltjes bij de combinatieoplossing voor benodigde elektriciteit voor de doorstromer (even uitgaande dat salderen blijft) en voilà! Puntje van aandacht is wegvallen van salderen waarbij toch naar die wenselijke decentrale opslag toegewerkt moet gaan worden. Of heb je daar ook een oplossing voor Lars?
Wat kost dit is nog even de vraag. Bij elkaar schat ik 1500 euro, incl. installatie. Wel nodig dat zo’n douchepijp installeerbaar is. En dat is regelmatig wel een probleempje …
Ik heb ook geteken naar doorstromer (18KW) ipv WP . Inderdaad veel goedkoper qua installatie en als je verder alles op orde hebt (warmtevraag richting passief huis standaard , ventilatie met WTW) dan kom je eind. Maar waar je op vast loopt is een 3×25 A aansluiting. Want all-electric betekent ook een leuke all-electric keuken met inductie, oven, enz. zit je zo op 10 KW. Kun je dus niet douchen en koken tegelijk :-).
En zo’n goede Japanse WP van 5KW met 180 l. vat heb je tegenwoordig voor Euro 5000…. (mits je zelf een beetje handig met met installatie).
Wat betreft de De SpaardoucheCloseInWTWDoorstroom (SCWD) oplossing ‘van’ Lars Boelen. Dus een Douche WTW-pijp (bij mij horizontaal) die bij lage flow rendementen van boven de 60% haalt, met een buffertje van 10 liter in een close-in-boiler plus een kleine doorstroomheater van 3,6 kW, kun je goed douchen met 6/7 liter p/m? Hoe lang kun je dan douchen, want trekt die 10 liter close-in-boiler niet snel leeg en doet de doorstroomheater maar weinig? Het zou onbeperkt lang moeten zijn eigenlijk met de doorstroomheater? Helpt een iets grotere boiler (20 liter)?