Thorium in de IJsselvallei

Het Klimaatakkoord gaat gemeentes verplichten om, heel snel al, met concrete duurzaamheidsplannen te komen. We zijn de vrijblijvendheid voorbij. Bij een rondetafelgesprek in mijn eigen gemeentehuis afgelopen week zag ik echter raadsleden ongemotiveerd tegenstribbelen alsof ze nog volop de keus hebben. Kom op jongens, het moét, echt, dus maak er dan het beste van en doe een beetje enthousiast!

“We moeten gewoon voor een thorium-kerncentrale gaan”, meende een nors kijkend VVD-raadslid. Hij sloeg de armen voor de borst, leunde achterover en besloot dat daarmee zijn bijdrage aan het debat ten einde was. Ja hoor. Je kan er op wachten. Thorium als oplossing voor alles. En het is waar: kerncentrales hebben geen CO2-uitstoot en met een paar van deze jongens voldoe je aan je klimaatambities.

Kernenergie? Geen business case

Kernenergie is ook niet verboden, zegt ook minister Eric Wiebes. Maar energiebedrijven hebben helemaal geen zin om een reactor te bouwen: een veel te onzekere businesscase.

Dat is dus nog los van de discussies over de opslag van kernafval en risico’s op Fukushima-achtige toestanden.

Regionale Energie Strategie

De vergadering die ik bijwoonde was de eerste over de Regionale Energie Strategie (RES) van mijn gemeente, samen met een aantal naburige gemeenten. Er zullen er nog wel wat volgen.

De RES is een uitvloeisel van het Klimaatakkoord. Daarin is afgesproken dat dertig regio’s plannen maken voor tenminste 49 procent energiereductie in 2030 door middel van wind- en zonne-energie of andere vormen van duurzame elektriciteit. Wat dat precies voor mijn regio betekent is nu nog niet helemaal duidelijk.

Een expert van een lokale energiecoöperatie, die ook bij het rondetafelgesprek aanwezig was, schatte in dat dat wij ons konden opmaken voor 100 hectare aan pv-panelen en negen windturbines zou betekenen. En dan voor 2050 nog eens zo’n hoeveelheid (tenzij we voor die tijd onze energievraag hebben teruggebracht.)

Parkachtig energielandschap

“We moeten keuzes durven maken: grote lappen grond in gebruik nemen voor een echt energielandschap. Denk aan een zone langs de snelweg A1 van een paar kilometer lang, met wind, zon en biomassa. En dan mooi, parkachtig inrichten. We kunnen nu niet achterover hangen. En we moeten erkennen: we hebben de afgelopen tien jaar niet veel gedaan”, zo zei hij.

De discussie die zich ontspon op het gemeentehuis was interessant en wel hierom: het leek alsof veel raadsleden niet door hadden dat het nu eens niet ging om vrijblijvende plannenmakerij. Maar: “We hebben niks te kiezen. Want als ons plan de overheid niet bevalt, komt het per omgaande post weer terug. Kunnen we het nog eens overdoen. En dan beter.”

Warmtebronnen

In de Regionale Energie Strategie komt ook warmte in de gebouwde omgeving aan bod: waar bevinden zich warmtebronnen en waar zitten de afnemers? Op basis daarvan gaan gemeenten afzonderlijk aan de slag met een Transitievisie Warmte. Die moet in 2021 klaar zijn en is ook verplicht.

In dat plan wordt een heel nauwkeurig tijdpad beschreven voor de wijken die voor 2030 aan de beurt zijn om los van het aardgas te gaan. En ook voor de rest van de woningen, die voor 2050 aan de beurt zijn wordt al een tijdspad ingekleurd. “Denk hierbij aan hoeveel en wanneer er moet worden geïsoleerd en of het elektriciteitsnet moet worden verzwaard”, zo staat er in de officiële documenten.

Koeienpoep

In mijn regio is er niet zoveel restwarmte beschikbaar. Misschien kan er wat uit de IJssel gehaald worden, of we graven een Ecovat misschien? Of is er warmte te halen uit van afvalbergen of bij boerderijen: één koe levert genoeg mest om te voorzien in de warmte van zeven woningen. Probleem is dat de huizen hier niet dicht bij elkaar staan en een warmtenet dus relatief duur is.

Dus zal het waarschijnlijk moeten komen van duurzame gassen (groen gas, waterstof), biomassaketels, of warmtepompen. En dat laatste betekent allereerst een flinke energetische upgrade van de woning: isolatie, hr++-glas, kierdichting (en business voor de lokale economie. Installateurs, meld je! En spreek desnoods je raadsleden aan op hun duurzame plicht).

Harde noten

Hoe dan ook: onze gemeente moet, net als alle andere gemeentes, harde noten gaan kraken. Noten die alle bewoners direct raken. Die klus moet je met z’n allen zien te klaren. De expert: “Ik vind het wel jammer dat hier zoveel weerstand is. En het is illustratief voor hoe het in veel gemeentes gaat. Maar ik zie ook voorbeelden van waar iedereen samen zijn schouders eronder zet.” Dat zou prettig zijn inderdaad. En laten we dan afspreken dat we in 2050 een thoriumcentrale gaan bouwen. Is iedereen blij.