
De echte werkelijkheid schuilt altijd tussen de regels. Althans, bij het gemiddelde jaarverslag of ander zorgvuldig geregisseerd nieuwsitem.
Als bèta-man pur sang en nitwit op het gebied van aandelen, beurzen en financiële markten lees ik met de nodige verbazing jaarverslagen. Petje af voor de collega’s die hier chocola van kunnen maken, maar in mijn geval eindigen ze na kennisgeving meestal in het ronde archief.
De presentatie van die cijfers komt altijd neer op een gladgestreken directeur achter een tafel, met een batterij microfoons voor zijn neus en klikkende camera’s. Jiskefet op RTL Z. De voorgelezen verklaring “goed jaar voor Appelpunt bv” wordt gelardeerd met wat economische tendensen, en het aanwezige journaille wordt getrakteerd op een lijvig mapje met ronkende teksten, waar de échte nieuwsfeiten –vooral wanneer men er niet zo trots op is- in de mist tussen de regels zijn weggewerkt. Er wordt niet gelogen –want dat mag niet-, maar wel zorgvuldig om mogelijke negatieve feiten heen gedanst.
Een kleine greep:
Persbericht: Concern maakt meer winst
Mogelijke werkelijkheid: Heeft flink in de kosten gesneden
Persbericht: Bedrijf gaat zich richten op totaalonderhoud
Mogelijke werkelijkheid: ontslagen bij nieuwbouwdivisie
Persbericht: Bedrijf behaalt kostenreductie door te kiezen voor vaste partners
Mogelijke werkelijkheid: bodemprijzen bedongen, onderaannemers uitgeknepen
Persbericht:Door de centralisatie van de magazijnen weet ons bedrijf nog slagvaardiger in te spelen op klantvraag uit de markt.
Mogelijke werkelijkheid: De vaste kosten van de magazijnen kunnen we van de balans afschrijven
Persbericht: Wijk bespaart 30 procent op fossiele brandstoffen
Mogelijke werkelijkheid: we moeten volgend jaar gaan meten of het klopt, maar dat laten we u uiteraard niet weten
Persbericht: De kwaliteit van het beursbezoek was daarentegen wel goed
Mogelijke werkelijkheid: Het was veel te rustig op de beursvloer (kwantiteit), maar je moet wát zeggen.
Verstoppertje
De ware reden van soms ingrijpende beslissingen of de achtergronden van teleurstellingen blijven veelal diep verborgen in de directiekamers. Daar is niets mis mee, heel menselijk. Wat volgt, is de publicitaire mist, en het spel van verstoppertje spelen. Dit alles om pijnlijke –nieuwswaardige- maatregelen te maskeren, en de goed-nieuws-show te pluggen in de media. Daar hangt weer een fascinerende propaganda-industrie omheen. Die hindernis maakt ons vak boeiend en lastig tegelijk. Ook de lezer krijgt informatie voorgeschoteld waarin de werkelijke essentie vaak in wolligheid is verpakt. En het journaille danst, helaas maar waar, met grote regelmaat mee in de gespindokterde mallemolen. Ieder mens doet er -al dan niet bewust- aan mee. Zo is bij vrienden onlangs een lief kind geboren. En onlangs was op mijn verjaardag de kwaliteit van de visite erg goed. Beter dan ooit.