2024 is op koers om een slecht jaar voor warmtepompen te worden. Vergeleken met vorig jaar zal de verkoop van warmtepompen in de woningbouw met een derde teruglopen.
Dat constateert de Vereniging Warmtepompen in het meest recente kwartaalbericht. De sector verwacht in heel 2024 tussen de 95 en 100 duizend warmtepompen te leveren. Dit betekent een verwachte krimp van een derde ten opzichte van 150 duizend geleverde warmtepompen in 2023 en is slechts de helft van de benodigde aantallen voor de 2030 doelstelling.
De marktkrimp begon in het vierde kwartaal van 2023, in eerste instantie in het marktaandeel van hybride warmtepompen. Het derde kwartaal van 2024 toonde een lichte opleving in de verkoop van hybrides. De sector verwacht dat deze opleving incidenteel is vanwege seizoensinvloeden, de afbouw van de hoog opgelopen voorraden bij groothandels en installateurs en de verwachte ISDE-subsidieverlaging in januari 2025.
Kabinetsplannen frustreren energietransitie
Hoewel het nieuwe kabinet niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor stagnerende afzet die vorig jaar al inzette, werken de nieuw aangekondigde beleidsmaatregelen zeker niet stimulerend, zegt de Vereniging Warmtepompen. “Het risico van een nieuwe periode van stagnatie begin 2025 is groot.”
Stimuleringsmaatregelen worden afgebouwd en aardgas wordt aantrekkelijker gemaakt, aldus de vereniging. De aangekondigde normering bij de vervanging van een gasketel door een (hybride) warmtepomp vervalt. Er wordt ook bezuinigd op subsidies, de energielabelverbetering bij aan- en verkoop van woningen wordt niet verplicht en de energiebelasting op aardgas wordt verlaagd. Ook het einde van de salderingsregeling voor zonnepanelen in 2027 beperkt de stimulering voor warmtepompen op ‘eigen elektriciteit’.
Ambitie 2030 onbereikbaar
“Dit heeft niet alleen een negatieve impact op huishoudens en bedrijven met betrekking tot ‘betaalbaarheid en bestaanszekerheid’, maar ook op de energietransitie. De doelstelling om één op de vijf woningen in 2030 efficiënt te verwarmen met een warmtepomp is vrijwel onbereikbaar geworden”, aldus Vereniging Warmtepompen.
De krimp zit voornamelijk in de bestaande bouw, aangezien nieuwbouw sinds 2018 verplicht aardgasvrij is en daar de all-electric warmtepomp al standaard is. Daarvan is structureel zo’n 40% een warmtepomp met een bodembron. In de bestaande bouw hebben hybride warmtepompen ongeveer tweederde marktaandeel ten opzichte van eenderde deel all-electric, voornamelijk met een buitenluchtbron. In het derde kwartaal van 2024 werden er 23 duizend warmtepompen voor woningen verkocht. Dit is bijna 40% minder dan in het derde kwartaal van 2023. Daarmee ziet de sector inmiddels vier kwartalen op rij een krimp van de markt.
Investeringen warmtepompsector
De warmtepompsector is de afgelopen jaren flink opgeschaald om haar aandeel in de verduurzaming van woningen en gebouwen te kunnen leveren. Er is zwaar geïnvesteerd in productie- en installatiecapaciteit vanuit afspraken tussen de sector en de overheid in het nationale Actieplan (hybride) warmtepompen. “De aanhoudende krimp in de markt voor woningen en het gebrek aan groei in de utiliteitsmarkt noopt bedrijven nu hun capaciteit weer af te bouwen.”
Warmtepompsubsidie naar beneden?
Het is zeker waar dat de ISDE-subsidie voor hybride warmtepompen volgend jaar naar verwachting drastisch naar beneden gaat. Een 4 kW label A++-hybride krijgt in 2025 625 euro minder subsidie dan in 2024 en een 6 kW in 2025 475 euro minder subsidie.
Het is echter niet zo dat élke warmtepomp minder subsidie krijgt. In 2025 krijg je namelijk voor elke extra kW aan verwarmingsvermogen een hoger subsidiebedrag dan nu het geval is. Het omslagpunt zit tussen 12 kW en 13 kW. Vanaf 13 kW krijg je volgend jaar namelijk meer ISDE-subsidie voor je lucht/water-warmtepomp. En dat kan flink oplopen. Voor een 70 kW lucht/water-warmtepomp (A+++) krijg je in 2024 12.675 euro, en vanaf volgend jaar 16.975 euro. Een verschil van dik 4.000 euro!
Voor een standaard woning heb je hier echter niet veel aan. Het gros van de warmtepompen zal op of onder het omslagpunt liggen. Maar voor de utiliteit of de gestapelde woningbouw (collectieve warmtepomp) kan het juist erg gunstig uitpakken.
Zie de grafiek hieronder voor een visuele weergave van het omslagpunt.
