Op tientallen scholen, verspreid over heel Nederland, hebben leerlingen en onderwijzers last van gezondheidsklachten door slechte ventilatie. Het gaat om hoofdpijn en misselijkheid. Dat blijkt uit onderzoek van Reporter Radio.
Schoolbesturen laten weten dat de mechanische luchtventilatie onvoldoende werkt. Vaak is het in de winter te koud en in de zomer veel te heet. Soms heeft de gemeente tonnen geïnvesteerd om het probleem te verhelpen, maar heeft dat in de praktijk tot weinig resultaat geleid. Ook zijn er scholen waarbij de ramen niet open kunnen, waardoor er geen frisse lucht binnenkomt. “In de zomer lijkt het soms wel een sauna in de klas,” aldus een directeur van een school in Gelderland.
Nieuwbouw
De problemen met de luchtventilatie doen zich vooral in nieuwbouwscholen voor. De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting, terwijl het schoolbestuur moet zorgen voor een goed binnenklimaat. Een scholengemeenschap in Friesland heeft na slechte ervaringen besloten om de regie bij de bouw te houden. “We bepalen zelf hoe en met wie we de school bouwen. Je kunt niet meer blind vertrouwen op adviseurs en projectmanagmentbureaus.”
In scholen waar de mechanische ventilatie wel goed werkt, zorgt deze vaak voor andere problemen. Zo maakt het apparatuur teveel lawaai, waardoor het op sommige scholen weer wordt uitgeschakeld. Ook zorgt het energiegebruik en de onderhoudskosten voor hoog oplopende energierekeningen.
Zwarte filters
Wim Zeiler, hoogleraar bouwkunde aan de Technische Universiteit in Eindhoven, heeft met zijn studenten onderzoek gedaan naar de CO2-uitstoot op scholen. Teveel CO2 heeft gevolgen voor de leerprestaties van scholieren, blijkt uit een Deens onderzoek. Volgens Zeiler weten scholen vaak niet dat ze de mechanische ventilatiesystemen moeten onderhouden. “Als je kijkt naar de luchtfilters, zie je dat die helemaal zwart zijn. Als ontwerper moet je rekening houden met wie de gebruiker is. Daar moet je het niet te ingewikkeld voor maken.”
In het laatste rapport Monitor onderwijshuisvesting dat in opdracht van het ministerie van Onderwijs is uitgevoerd geeft een derde van de basisscholen en scholen op het voortgezet onderwijs aan ontevreden te zijn met de luchtkwaliteit. Het laat in een reactie weten dat de gemeenten en schoolbesturen zelf verantwoordelijk zijn voor de verbetering van het leefklimaat op scholen.
165 miljoen
In 2011 stelde het ministerie nog 165 miljoen euro beschikbaar om het probleem met de luchtventilatie op te lossen. De schoolbesturen en gemeenten hadden korte tijd om van de regeling gebruik te maken. Vaak ontbrak de kennis om het juiste systeem aan te schaffen. Uiteindelijk bleek slechts vijftig procent van de scholen tevreden te zijn over de kwaliteit van het systeem.
Het item van Reporter Radio is terug te luisteren in de podcast van 25 maart.
Ik kom de ventilatieproblemen ook vaak tegen op nieuwbouw scholen. Het probleem begint bij het advies en de verwachtingen van de eindgebruiker. Als het schoolbestuur besluit dat het moet voldoen aan ventilatieklasse B, dan moet je in de zomer geen ventilatieklasse A verwachten.
Ook gaat het bij het ontwerp van ven een luchtbehandelingsinstallatie vaak mis. Kanalen worden te krap berekend, waardoor geluidsklachten. Capaciteit van de luchtbehandelingskast is vaak net voldoende of net niet.
Ook wordt vaak onderschat hoeveel warmte er moet worden afgevoerd in een klaslokaal.
Even een klein rekensommetje: 30 Kinderen van groep 8 ( de grote kinderen) geven gezamenlijk 3,6 Kw aan warmte af. Daar bovenop komt nog eens de warmteafgifte van de elektrische apparatuur in de klas. Dat is gemiddeld ook 900 watt aan warmte. Totaal heb je 4.5 Kw aan warmte wat weg geventileerd en gekoeld moet worden. Wil je in een schoolgebouw een goed binnenklimaat, daar komt wel wat bij kijken. De keuze van de installatie begint bij goed advies en goede voorlichting
Goed dat er in de media weer volop aandacht is voor dit omvangrijke probleem. Tenslotte zitten de varkens en de kippen op stal er beter bij dan onze kinderen in veel klaslokalen.
Wel 50.000 lokalen zijn niet op orde en dat komt hoofdzakelijk door te weinig geld vanuit de Rijksoverheid en de Gemeentes. De Schoolbesturen kunnen meer en beter samenwerken met de Gemeentes om dit onderwerp nu eens vlot en adequaat aan te pakken. De installatiesector en leveranciers zijn er klaar voor om samen met de installatieadviseurs een goede aanpak en langdurige instandhouding uit te rollen.
Gelukkig zijn er al mooie samenwerkingsverbanden in verschillende Gemeentes met snelle besluitvorming en extra financiële hulp van de Gemeente. Mooi werk voor de kinderen en leerkrachten.