Leidingen prefab in trap

De Modulefabriek, een samenwerking van Löwik Installatietechniek en Hegeman Bouwgroep, maakt trappen met een geïntegreerde leidingenschacht.

Dit om de ambitie waar te kunnen maken: in één week een woning vervangen met een nieuwe Nul op de Meter woning.

De afgelopen drie jaar leverde de Modulefabriek al zeshonderd modules. Voor 2019 staan er al vierhonderd op de planning.

Demonstratie-opstelling

Achter in het magazijn staan ze opgesteld: de verschillende prototypes en uitvoeringen van de trapmodules. Ze staan er als demonstratie-opstelling voor potentiële klanten, maar ook voor Löwik zelf, om telkens aan te blijven sleutelen.

Want hoewel goed genoeg voor de verkoop, is het concept nooit af. “We blijven telkens verbeteren”, zegt Gerben Geelen, projectleider van de Modulefabriek.

Het doel is dat de processen zoveel mogelijk gestandaardiseerd worden, processen ontvlochten en geprefabt. De ontwerpvraag was: welke zaken liggen al bij voorbaat vast en waar zijn we flexibel?

Uitgaan van bestaande standaarden

“Wat vast ligt is de breedte van de kanaalplaatvloeren op de verdieping”, zegt Geelen. “Die zijn standaard 1,20 meter breed. Daar verander je niks aan.” Afhankelijk van de diepte van het huis, liggen er zo’n zeven à acht van deze platen achter elkaar, die samen de verdiepingsvloer vormen.

“De afmetingen van het trapgat zijn dus altijd een veelvoud van 1,20 meter. Alleen in de breedte heb je wel speling”, zegt Geelen. “Wij zagen dat de trap zelf maar standaard een lengte van 3,10 meter  heeft en dat je dus tussen trap en de kanaalplaat eigenlijk altijd ruimte overhoudt.”

“Normaal gesproken wordt daar dan vaak een projectspecifiek betonnen plaatje gemonteerd, een vulstukje, met op maat gemaakte sparingen voor de kanalen en leidingen.”

Dat kon beter. “We hebben toen precies voor deze plek een standaard installatie-kolom gemaakt met daarin de koud- en warmwaterleiding. De aanvoer en retour van het cv-water. En de standleiding van het riool en WTW ventilatie”

Meterruimte

In die schacht is ook een afgeschermde meterruimte voor de elektrische groepenverdeler, de gasaansluiting, en de gas- en elektriciteitsmeter. “De afmetingen hiervan zijn NEN 2768 genormeerd. De diepte is minimaal 31 centimeter.

Gecombineerd met trap en kanaalplaatvloeren, weet je dus precies welke ruimte (net geen twintig centimeter) je over hebt voor de schacht. En daar konden we dan ook nog het inbouwreservoir voor het badkamer-toilet in kwijt.”

Legosteentje

En zo ontwierp de Modulefabriek zijn eerste installatiekolom als ‘legosteentje’: een echt standaard product, dat nagenoeg op elke nieuwbouwlocatie kan worden toegepast waar in het ontwerp een trap van 3,10 meter lengte is ontworpen.

Vanwege het feit dat het hier om drie kanaalplaatvloeren gaat, werd dit Type 3 genoemd. “En zo hebben we ook een Type 1 en een Type 2. Hierbij is de trap gedraaid rond een schalmgat, en in dit schalmgat zit dan het leidingenwerk geprefabt”, zegt Geelen.

Het interessante is dat het installatietechnische deel bij Type 1 en Type 2 echt verweven is met het bouwkundige element van de trap. Dat betekent dat de Modulefabriek van deze types het hele pakket levert: trap inclusief leidingenschacht.

Bij Type 3 ligt dat anders, zegt Geelen: “De trap blijft gewoon een trap. Dus die leveren wij als modulefabriek niet.” De eindassemblage van de prefab modules en leidingen is nu zodanig repeterend werk, dat de Modulefabriek het heeft aangedurfd om onderdelen ervan te laten uitvoeren door medewerkers van de sociale werkplaats.

Binnenwandsysteem

In 2015 rolden de eerste modules uit het magazijn van Löwik (de Modulefabriek was toen nog niet officieel opgericht) met een stalen frame van eerst Stalius en later Tece. “We hebben in latere versies besloten met de prefab binnenwandsystemen van Faay te werken. Simpelweg omdat die meer krachten kunnen verdragen als ze op de vrachtwagen op transport gaan.”

Eenmaal op de bouw worden de modules in één hijs naar binnen getakeld. “Inclusief kraanmachinist zijn er zeven man op de bouw aanwezig. Vijf montagemedewerkers van de bouwer en één van Löwik”, zegt Geelen. Die heeft een heel ander takenpakket dan de traditionele installateur.

Wind- en waterdicht in 1 dag

“Hij zorgt ervoor dat de leidingen van de begane grond naar de eerste verdieping goed op elkaar aansluiten. En hij neemt het horizontale leidingwerk mee. Dan coördineert hij ook nog het afstorten van de mortel. Dat alles in één dag. En op diezelfde dag kunnen ook nog de binnenwanden worden geplaatst. Dan kan tenslotte de kap er op. Is alles wind en waterdicht en heb je in één dag een woning voor 75% afgebouwd.”

Uiteraard krabden de medewerkers van Löwik zich in eerste instantie achter de oren: welke eer valt er nog te behalen. En wat valt er nog te verdienen, als alles prefab wordt gemaakt en op de bouw alles en kwestie van plug and play is?

Ikea-sfeer

“Je komt in de Ikea-sfeer terecht. Bijna letterlijk, want ons instructiehandboek lijkt rechtstreeks gekopieerd van een Ikea-handleiding”, zegt Geelen. “Maar we moeten accepteren dat dit gaat gebeuren.”

Hij vervolgt: “In het verleden hadden we de prefab ketelbordjes. Daar waren de monteurs eerst ook op tegen. Nu zouden ze niet anders willen. Hetzelfde geldt voor de modulefabriek. Het is op de bouw ander werk geworden.”

Geelen vervolgt: “Het vereist een nieuw soort vakmanschap. Onze monteurs voeren niet alleen maar installatietechnische werkzaamheden uit, maar ze werken ook mee aan het aanpikken van de wanden, het leggen van de vloer en het afstorten van de kanalen. Eerst waren ze skeptisch, nu willen ze echt niet meer bij hun ploeg weg.”

Energiemodule

Op de zolder klikken de leidingen en kanalen aan de installaties: de ventilatie-unit, de warmtepomp met buffervat. “De modulefabriek levert die ook. Tegelijk zijn we met bedrijven als Factory Zero in gesprek om te kijken of een combinatie met hun energiemodule een beter is voor huurwoningen van woningcorporaties die de energieprestatievergoeding hanteren.”

Geelen besluit: “We willen niet alles zelf doen. Systeemintegrator is een hele hippe term. Maar met honderden geïnstalleerde modules hebben wij wel bewezen die naam te verdienen.”

Dit artikel van Tijdo van der Zee is gepubliceerd in de decemberuitgave van Installatie en Sanitair.