Een appartementengebouw van 229 woningen in Enschede maakt sinds enkele maanden gebruik van een waterstofverwarmingsinstallatie. In de installatie wordt waterstofgas bijgemengd bij hr-ketels. Onderzocht wordt of de techniek op grotere schaal kan worden ingezet om bestaande installaties te verduurzamen.
Het gaat om een vinding van Tienus Lukkes, eigenaar van het gelijknamige installatiebedrijf in het Friese Arum en Wommels. Lukkes ontwikkelde een modulerende waterstofelektrolyse-apparaat en gasmixer om het waterstofgas vervolgens bij te mengen bij cv-ketels. Het is de ondernemer gelukt om de waterstofproductie traploos regelbaar te maken, zo is te lezen in het maartnummer van vakblad Installatie en Sanitair.
De installatie in Lukkes’ eigen bedrijfspand draait al jaren probleemloos. Hij besloot de techniek in alle stilte te verbeteren; een jaar geleden kreeg het kersverse bedrijf Tieluk vorm. Deze zomer werd de eerste proefinstallatie gebouwd. Het openluchtzwembad in Witmarsum wordt sinds die tijd deels verwarmd met waterstofgas. De waterstofopwekker en mixer heeft een opwekcapaciteit van 500 kW aan waterstofgas.
Vraaggestuurd
De installatie is vraaggestuurd. Er wordt alleen waterstofgas gemaakt bij een warmtevraag. De regeling moduleert mee met de gastoestellen. De gasmixer mengt het met aardgas en levert het af aan de cv-ketel. Volgens het CE-keur voor hr-ketels moeten ze in staat zijn om in ieder geval bijmenging tot 10 procent waterstof aan te kunnen. In de praktijk kunnen veel ketels een hoger percentage waterstof aan.
In Enschede zijn door installateur Klein Poelhuis tien Atag XL-ketels (totale vermogen 1062 kW) met de waterstofopwekkers in een container op het complex geplaatst, ter vervanging van het centrale ketelhuis. Bij de toestellen bleek dat bijmenging tot 50 procent mogelijk is. Corporatie De Woonplaats verwacht dat met de installatie het gasverbruik met ongeveer een derde teruggedrongen gaat worden.
De complete reportage is te lezen in het maartnummer van vakblad Installatie en Sanitair.
Hieronder een video over Tieluk.
Wat kost waterstof gas ten opzichte van aardgas?
Geachte
Weet iedereen wel hoe gevaarlijk waterstof is, het ontploffing gevaar is zeer groot !
Vele malen groter dan aardgas, de regelgeving is hier niet op ingesteld.
waterstof is net als aardgas reuk en smaakloos bij aardgas is daar een zeer speciale reukstof aan toegevoegd om het gevaar op tijd te ontdekken.
Hoe is dat bij deze installatie geregeld?
1. waterstof is inderdaad brandbaarder dan aardgas, maar als het vrij komt in de lucht verbrand het niet zomaar. Net als bij aardgas is er een “vonk” nodig om te exploderen.
2. aan waterstof wordt ook een ‘zeer speciale reukstof’ toegevoegd, dit proces heet methanisering.
verder raad ik deze infromatie bron aan;
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/waterstof-als-energiedrager-1/
en deze:
https://www.noordz.nl/2018/02/13/7-hardnekkige-fabels-waterstof/?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F
wat een gezeur waterstof is niet gevaarlijker dan gaslucht mengsel en ook hier kun je een geur aan toevoegen. al die lui die kommetaar leveren en die zijn ontweetend gewoon dom volk.
Waterstof lijkt mij toch de toekomst ondanks dat het nu misschien duurder is.
Zeker als we het over het bestaande gasnet heen transporteren.
Uiteraard een mooie innovatie!
Maar: Dit bespaard natuurlijk alleen primaire energie en vermindert de uitstoot van CO2 alleen als de elektrische energie geleverd wordt vanuit 100% “hernieuwbare energiebronnen”!!!
Dus bijmengen als brandstof voor een cv-ketel alleen toepassen als de elektrische energie voor 100% duurzaam is geproduceerd. Kan dit het geval zijn in de winter uit PV-panelen? En… uit windmolens als er een hoge drukgebied boven Europa ligt en het heel weinig waait?
Dus: Volgens mij goed dat er geëxperimenteerd wordt met cv-ketels. Maar ga het nu niet promoten als dé oplossing om het duurzaamheidsvraagstuk op te lossen, want ter plaatse is de uitstoot van CO2 wel 0, maar als de stroom uit een centrale moet komen natuurlijk niet!
Advies: Reken altijd elke energieketen terug naar primaire energie.
Zullen we dat ook eens doen bij de winning van de grondstoffen voor en de productie van accu’s voor electrische auto’s?
Het is de toekomst omdat het goed te stockeren is, het veel vermogen kan leveren. Schone verbranding.
Het Gasnetwerk ligt er en is te gebruiken met enige aanpassing van druk en regel apparatuur.
Elektriciteit is er niet voldoende op het ogenblik. De netten zijn nog lang niet uitgebouwd om iedereen een warmtepomp te laten installeren.
Het is ook ideaal te gebruiken om gas warmtepompen te laten draaien.
Er komen nog zoveel nieuwe technieken binnen de tien jaar.
Ze zijn goed bezig daar in Groningen.
Waterstof is géén energieBRON, maar een energiedrager.
Hoe wordt die elektriciteit (ook al een energieDRAGER) opgewekt om die waterstof via elektrolyse te produceren en met welk rendement?
Dat is duidelijk dat het een energiedrager is. Er zal niets anders opzitten om dit met zonnepanelen en windenergie te doen. Je moet deze opgewekte waterstof ook niet voor alles gebruiken. Maar ondertussen kopen we tijd om de zaken verder uit te bouwen.
Ik denk dat we nog lang niet klaar zijn, dit is nog een lange weg te gaan. Maar ondertussen kunnen we wel de nodige ervaring opdoen.Stil blijven zitten is zeker niet de juiste weg. En rendementen van zone en windenergie te verbeteren om warmtepompen aan te drijven.
En waterstof te gebruiken voor bv openbaar vervoer autobussen,taxis,stadsdiensten,vuilophaling. Er zijn legio zaken te bedenken.
Het heeft niets te maken met techniek of innovatie, wél met de Nederlandse, alles overwoekerende “kwaliteit is onbelangrijk, het mag-niets-kósten”-mentaliteit:
http://www.umweltarena.ch/uber-uns/energieautarkes-mfh-brutten/
In dit volledig autarke, geheel met zonnepanelen bedekte meergezinshuis wordt overtollige stroom gebruikt om via hydrolyse waterstof te maken die opgeslagen wordt in de inpandige tank en naar behoeft door een brandstofcel weer wordt omgezet in elektriciteit. Restenergie wordt gebruikt voor de gemeenschappelijke boodschappenwagen. (Ja, lees die 3 laatste woorden nog maar eens) Woonlasten voor de 9 huur-appartementen all-in zijn vergelijkbaar met die van conventionele appartementen in Zwitserland.
Wat mij opvalt is dat mensen opgewonden raken en alleen maar meningen spuien zonder enige onderbouwing. Daar schieten we helemaal niets mee op.
Wat mij opvalt is dat mensen opgewonden raken en alleen maar meningen spuien zonder enige onderbouwing. Daar schieten we helemaal niets mee op.
Dit onderzoek voor het bijmengen van waterstof in cv-ketels is nuttig in de brede context van het ontwikkelen van duurzame energie-alternatieven voor “fossiel”. Waterstof is een prima hulpmiddel, geen oplossing. Het is goed om toepassing van waterstof te nuanceren. Zie https://www.duurzaamgebouwd.nl/expertposts/20180309-vangaslos-de-waterstofroute/1/G5dhhk3L?utm_source=Nieuwsbrief&utm_medium=email&utm_campaign=Nieuwsbrief+9+maart+2018&utm_content=Lees+meer+%23VanGasLos%3A+de+waterstofroute&utm_forward=43794&utm_check=b13bf6cb
Wat me in die column vooral opvalt is het (lage) overblijvend rendement van waterstof aan het eind van de energetische lijn.
Kan Tieluk een rendementsbeschouwing (zoals genoemd in de column) toevoegen aan zijn waterstof bijmeng initiatief?
Nederlanders drukken energie en rendement (helaas) niet uit in SI-eenheden, maar in Euro’s. Europa’s grootste ecconomie doet dat anders:
Handelsblatt, Mittwoch, 14. März 2018
Gas aus Wind und Sonne, Seite 3 von 3:
Der Wirkungsgrad muss noch gesteigert werden
http://www.handelsblatt.com/technik/energie-umwelt/power-to-gas-der-wirkungsgrad-muss-noch-gesteigert-werden/5870560-3.html
Als de fabrikant van het cv-toestel opgeeft dat er maximaal 10% waterstofgas kan worden toegevoegd adviseer ik om dat gegeven niet te negeren. Vanwege de sterk verschillende verbrandingseigenschappen t.o.v. aardgas kunnen diverse onderdelen van het cv-toestel thermisch zwaarder belast worden. Oftewel: het toestel is mogelijk niet in staat op een veilige wijze tijdens de levensduur van normaliter 15 jaar een verhoogde thermische belasting bij een bijmenging van meer dan 10% waterstof aan te kunnen. Mits veiligheid en levensduur geborgd zijn: interessante toepassing!
Ben helemaal voor waterstof als vervanger van fossiele brandstoffen en ik bewonder jullie bijdrage aan de energie transitie. Ik kom zelf uit de gaswereld nu met pensioen.
We weten allemaal dat je met gas goedkoper waterverwarmt. En wat mij stoort is dat we alleen maar lezen Nederland moet van het gas af dat zet de burger op het verkeerde been het moet zijn we moeten van armgas uit Slochteren af. De miljarden die nodig zijn om het hoogspanningsnet uit te breiden vind ik echt een foute keuze weg met die antieke masten. Zorg dat de burger niet die kosten moet betalen want zo praten de aandeelhouders van olie en energiebedrijven. We moeten terug naar regionale bedrijven die voor ons waterstof leveren nog liever micro wkk voor de burger. Toevallig las ik een artikel dat België al bezig is om regionaal van arm gas naar rijkgas te gaan dus dan moeten wij met onze gasunie en nieuwe regionale gasbedrijven dit toch ook kunnen.
We moeten desnoods nieuwe coöperaties oprichten want we zijn door de broodnodige marktwerking aardig van het padje geraakt in dit landje.
Ik ben ook een gepensioneerde Installateur en Epa adviseur en ben dezelfde mening toegedaan. We staren ons ineens blind op de elektrische oplossing.
Het rendement onder de streep is met waterstofgas ongeveer even hoog als met elektrische warmtepompen, bij duurzaam centraal opgewekte elektriciteit gaat ca. 60 % van de energie verloren tijdens transport, bij de productie van waterstofgas uit duurzame elektriciteit ca. 55%, maar bij transport via het -na een paar kleine aanpassingen- geschikte aardgasnet vrijwel niets.
Waarom de waterstof route zo wordt doodgezwegen (behalve dan de Volkskrant van 12 juli j.l.) is mij een raadsel.
Met waterstofgas benut je de reeds aanwezige infrastructuur en de aanpassingen aan de gastoestellen zijn relatief goedkoop.
Er is vooral in Engeland (o.a. Leeds) maar ook in NL (Schiermonnikoog) positieve ervaring opgedaan maar daar hoor je niets over in de media.
Waarom niet?? Elektrische Warmtepomp Lobby?
https://www.waterstofmagazine.nl/images/Leeds2.jpgDe kreet ‘we moeten van het gas af’ kan vanuit steeds meer hoeken op flinke kritiek rekenen. Dat Nederland afscheid moet nemen van het aardgas uit de Groningse bodem wil er bij velen nog wel in, maar een verbod op aardgas uit velden onder de zee of uit Rusland gaat velen te ver. En als we dan toch van het aardgas af moeten, is de ondergrondse infrastructuur een prima basis om CO2-vrij waterstofgas teLeeds H21 Logo transporteren. In Groningen wordt volop gewerkt aan dit plan dat beslist niet uniek is. Want ook in het Engelse Leeds, de op twee na grootste stad van het Verenigd Koninkrijk, wordt al jaren gewerkt aan een overgang van aardgas naar waterstof. Onder de noemer ‘project H21’ moeten via het oude aardgasnetwerk miljoenen huishoudens en bedrijven worden voorzien van schoon waterstof. In 2028 willen de initiatiefnemers in het noorden van start om in 2050 te eindigen in Londen. Namens Waterstof Magazine gaat Paul Bombeld op onderzoek uit en bericht over de grootste energietransitie van het Verenigd Koninkrijk.
Kan je waterstof ook opslaan in lege gasvelden voor de winterperiode?
De NAM slaat in de periode april t/m september gas op in lege gasvelden om in de winter aan de piek vraag te voldoen. Het zou mooi wezen om in de toekomst het elektraoverschot wat wij krijgen in de zomer daar waterstof van te maken i.p.v weg dumpen in europa en deze waterstof opslaan om het in de winter te gebruiken
Het zou inderdaad mooi zijn wanneer we waterstof distribueren via de bestaande infrastructuur en dan per woning een kleine elektrische generator op waterstof te laten draaien. De verwarmingsketel op gas in de ban doen en de verwarming op elektriciteit stoken. Het is maar een gedachte. Ik acht waterstof net zo gevaarlijk als gas.
Als absolute leek op dit gebied, heb ik een vraag.
Als je waterstof bijmengt voor verwarming van huizen, betekent dat dan, dat je in het hele verzorgingsgebied de installatie in de percelen moet aanpassen?
Of moet je, net als de “oliestook” vroeger een tank in je tuin leggen….
Laten we nou eens rustig een aantal zaken vaststellen :
1/ Waterstofgas mengen met Zuurstofgas geeft knalgas, daar kunnen auto’s op rijden en CV-installaties op functioneren ( dus weldegelijk een energiebron)
2/ Als je dit knalgas verbrand krijg je geen giftige gassen , maar warmte en H2O water als afval
3/ Schonere energie is er niet.
4/ Gasnet van NL( het beste van de wereld ) niet gebruiken is waanzin.
5/ Het maken van waterstofgas kost bijna niets , geen inkoop want er is genoeg water en wat energie.
Dit zijn hele prettige geluiden maar ……….. het gaat uitsluitend om de Euro’s .
Een klein voorbeeld hiervan is het in de ban doen van LPG.
Verbranding van LPG is in verhouding met de verbranding van andere brandstoffen zoals BENZINE en DIESEL vele vele malen schoner.
Een goed voorbeeld hiervan is de regulering van de te gebruiken brandstoffen in Taxi’s in verschillende grote steden in China bijvoorbeeld.
Daar MOETEN alle Taxi’s op LPG rijden en dat scheelt heel heel veel SMOG.
In NL worden auto’s op BENZINE juist gepromoot, want dat levert lekker veel accijns op ( melkkoe ) en het gaat dus om de Euro’s en niet om het Milieu !!!!!!!
Vanwege deze accijns krijgen nu plotseling de dieselauto’s ook de schuld , terwijl de verbranding van Diesel totaal niet zo schadelijk is als wordt voorgesteld.
Het gaat hier om volksbeïnvloeding door de overheid ………… van zure regen hoor je plotseling ook helemaal niets meer …. niet opgelost … maar het heeft geen nieuwswaarde meer dus wordt er van ons verwacht dat we het maar liever vergeten!
Mijn mening is dat Waterstof een geweldige oplossing is maar er zijn veel te veel belanghebbende partijen die dit op alle mogelijke manieren tegen zullen gaan.
dus bij voorbaat een verloren strijd……. helaas milieu!
En even reageren op Paul Cohn:
Natuurlijk is er sprake van het algemene “het mag niets kosten” gevoel onder de mensen want we zijn al zo lang benadeelt en leeggeplukt !
Kijk nou eens naar de opbouw van de prijs van 1 Kw stroom.
2/3 van deze prijs is belasting !
Dit mag niet hardop gezegd worden maar ……. ik vind het een schande!
Totaal uit verhouding getrokken.
Één van de oorzaken hiervan is het in gebruik nemen van LED lampen.
Daardoor gaat het verbruik van elektra omlaag …… dus de prijs gaat omhoog.
Door het na- isoleren van onze woningen ( grote investering ) gaat het gasverbruik omlaag ……….. dus gaat de gasprijs omhoog.
Je kan dit spel nooit winnen.
Er is geen speld tussen te krijgen. Wij wachten in onze woonplaats waar onze Gemeente mee komt i.v.m. de aanpak per wijk. De beleid medewerker die er over gaat ( 1 persoon) laat zich adviseren door een adviesbureau . De wethouder heeft er geen kaas van gegeten en spreekt zich niet uit. Onze VvE was uitgenodigd ( op mijn aandringen) om” mee te denken”. Tot nu geen enkele actie. Hoezo meedenken door burgers , bewoners , eigenaren. Vele VvE complexen in onze gemeente zijn totaal ongeschikt om warmtepomp installaties aan te brengen . Geen ruimten voor Warmte pomp binnen units en laat staan de buiten units . Dus de bestaande woningen ( appartementen ) over laten gaan op waterstof gas zou de uitkomst zijn voor al die appartementen die nu individueel stoken met Combi ketels in kleine stook ruimten.
Voor de zwartkijkers: allemaal achterhoede gevechten. ik kan waterstof uit mest produceren voor 5 euro of minder per kilo. en waterstof is niet gevaarlijker dan gewoon aardgas, maar ja toen de auto kwam moest er ook iemand met een rode vlag voorlopen en nu rijden we ook 130 op de snelweg. Dus nogmaals achterhoede gevechten. We gaan voor waterstof en of dit uit overtollige energie van windmolens of zonnepanelen komt of zoals in mijn geval uit dierlijke of menselijke mest is mij om het even. Maar pak die koe bij de horens en ga ervoor. Stop met al die nodeloze kreten over gevaarlijk en ontplofbaar. Blijf met 2 benen op de grond en voer gewoon uit. dan bereiken we tenminste wat.
benen op de grond = voor de huidige grote waterstof economie in NL wordt 8% (CBS) van ons aardgas direct in waterstof (en vervolg producten) omgezet. driekwart (75% dus) is voor de kunstmest productie in ons land. helaas is de duurzame stroom productie nu maar 2%, dus nog niet afdoende om daar waterstof van te maken. bij stroom opwekken in een gascentrale en vervolgens via elektrolyse waterstof te maken wordt 3x zoveel energie verbruikt; dus 3x meer aardgas in dit geval. goed dus om uw initiatieven te ontwikkelen om de huidige grote vraag naar waterstof duurzaam in te vullen. lukt het om daartoe een passende aanbieding te doen?
Er gaan heel veel meer wegen naar Rome …….
methaniseren is GEEN methode om een geurstof toe te voegen aan waterstofgas, mercaptaan bijmengen wel.
methaniseren is een chemisch proces;
De methanisering is een in hoge mate exotherme, katalytisch verlopende reactie: CO + 3H2 ⇄ CH4 + H20. Het proces dient o.a. voor de bereiding van ➝substituut-aardgas uit b.v. steenkool.
Wij wachten in onze woonplaats waar onze Gemeente mee komt i.v.m. de aanpak per wijk. De beleid medewerker die er over gaat ( 1 persoon) laat zich adviseren door een adviesbureau . De wethouder heeft er geen kaas van gegeten en spreekt zich niet uit. Onze VvE was uitgenodigd ( op mijn aandringen) om” mee te denken”. Tot nu geen enkele actie. Hoezo meedenken door burgers , bewoners , eigenaren. Vele VvE complexen in onze gemeente zijn totaal ongeschikt om warmtepomp installaties aan te brengen . Geen ruimten voor Warmte pomp binnen units en laat staan de buiten units . Dus de bestaande woningen ( appartementen ) over laten gaan op waterstof gas zou de uitkomst zijn voor al die appartementen die nu individueel stoken met Combi ketels in kleine stook ruimten.