Pagina 21 van: Installatie en Sanitair – nummer 6 – 2019
Het appartementencomplex in Rozenburg.
nummer 6 augustus 2019 | installatie en sanitair 25
Gasmeter vervangen?
Omdat gas een bijna drie keer zo lage energiedichtheid
heeft, moet er een groter volume door de leidingen stro-
men. Dit kan problemen opleveren met de gasmeters,
omdat hun capaciteit hier niet op berekend is. De vraag
rijst of huishoudens op waterstof nog wel toe kunnen
met een G4-meter (tot 6 m³/h), of dat zij moeten over-
stappen op een G6-meter (tot 10 m³/h). Volgens Koen
de Lange, woordvoerder van netbeheerder Stedin is het
nog te vroeg om daar een goed antwoord op te geven.
“Het hangt er maar vanaf hoeveel waterstof je uiteinde-
lijk nodig gaat hebben. Feit is dat waterstof per gelijke
volume-eenheid minder energie bevat dan aardgas. In
bepaalde gevallen is wellicht een grotere meter nodig,
maar het is helemaal nog niet zeker of dat de standaard
aardgasmeter wordt of iets anders.”
Koning opent waterstoffabriek Veendam
Koning Willem-Alexander was eind juni in het Groningse
Veendam getuige van de opening van de groene water-
stofinstallatie HyStock van Gasunie. Deze elektrolyser
heeft een vermogen van 1 MW, die hij gebruikt voor
het maken van waterstof uit water. “Bekaert heeft zijn
waterstofbrander en warmtewisselaar tentoongesteld
op Hystock. Dit in verband met het gebruik van Bekaert-
technologie in het project Hoogeveen”, zegt Tashacori
van Bekaert. Dat project, wat Tashacori noemt, is een
woonwijk van tachtig nieuwbouwwoningen die volledig
moeten gaan draaien op waterstof.
veiligheidsredenen nodig is om continu
te meten of het gas ook daadwerkelijk
brandt, anders ontstaat er een explo-
sierisico. Vlap: “Bij onze waterstofketel
zal een uv-cel worden gebruikt, die snel
kan meten of de waterstof nog brandt.”
Van methaan naar waterstof
Het project met alternatieve gassen
in Rozenburg loopt al vijf jaar. In 2014
stroomde er geen waterstof door de lei-
ding naar het appartementencomplex,
maar synthetisch methaan. Dat werd
geproduceerd in de containers die er nu
nog staan. In de eerste container werd
via elektrolyse van water waterstof
gemaakt. In de tweede container werd
van deze waterstof in een Sabatier-
reactor synthetisch methaan gemaakt,
dat werd ingevoed in het gasnetwerk
van de naastgelegen appartementen.
De ondergrondse PE-gasleiding van de
containers naar de appartementen is
dus vijf jaar oud. “Er zijn in Rozenburg
geen aanpassingen aan de bestaande
aardgasleiding gedaan”, zegt Albert van
der Molen, expert Asset Management
bij Stedin. Wel werd eerst de leiding
met stikstof ‘gespoeld’ en op druk
gezet. Daarna is de leiding gevuld met
100 procent waterstof. Na een test
van 24 uur was de druk in de leiding
ongewijzigd en is de gasleiding akkoord
bevonden voor inbedrijfsname.
Nieuwe elektrolyser
In de blauwe containers, waar de
waterstof wordt geproduceerd, is wel
een heleboel veranderd, ten opzichte
van de methaanpilot van vijf jaar gele-
den. De oude elektrolyser is eruit
gehaald en vervangen door een nieuwe,
die een grotere capaciteit heeft. Nu kan
er 4 m3 waterstof per uur geproduceerd
worden, tegen 1 m3 in de oude situatie,
die op 30 mbar het netwerk in gaat. In
plaats van één grote unit bestaat de
installatie uit acht kleinere units. Dit
heeft er mee te maken dat een elektro-
lyser niet goed kan moduleren. Hij staat
of aan, of uit. Door met acht kleine
elektrolysers te werken kan er gemo-
duleerd worden.
Een ander groot verschil met de elek-
trolyser van 2014 is dat er destijds
gewerkt werd met Polymer Electrolyte
Membrane (PEM)-technologie, terwijl er
nu een technologie gebruikt wordt die
bestaat uit een mix van PEM en Alkaline
(anion exchange membrane, AEM).
Voordeel is dat er bij deze laatste tech-
nologie minder eisen gesteld worden
aan de kwaliteit van het water, waar-
door er gebruik kan worden gemaakt
van leidingwater met een ‘minimale
voorbewerking’, terwijl er in de ‘oude’
PEM-cellen ‘superzuiver’ water nodig
was, zegt Van der Molen. De acht
elektrolyser-units zijn geleverd door
het Duits-Italiaanse bedrijf Enapter.
Het gaat om units met de naam EL 2.0,
die per stuk een piekvermogen hebben
van 3 kW en per stuk 0,5 kuub per uur
produceren. Boven op de stacks zijn
nog twee drogers geïnstalleerd, die
waterstof tot een puurheid van 99.999
procent brengen en die voorkomen dat
de waterstof enigszins nat is. <<
‘Vier kuub waterstof
per uur’
22-23-24-25_waterstofketels.indd 25 19-08-19 17:05