Pagina 26 van: Installatie en Sanitair – nummer 8 – 2019
>> van het pv-paneel bestrijkt. Dit in tegen-
stelling tot de conventionele techniek
van buisjes achter het paneel, die niet
optimaal gebruikmaken van het beschik-
bare oppervlak en ook leiden tot onge-
wenste temperatuurverschillen in het
paneel tussen plekken waar wel en waar
geen buisje loopt.
Tapwater en verwarming
Is de temperatuur van het dak hoog
genoeg (lees: boven de 40 graden) dan
gaat de opgewekte warmte via een pla-
tenwisselaar naar de tapwaterboiler.
“Het systeem functioneert dan als een
normaal zonneboilersysteem”, zegt
Visser. Wordt de temperatuur lager,
dan fungeert de opgewekte warmte
van het dak via de platenwisselaar als
bron voor de water/water-warmtepomp.
Dick van Ginkel: “Dit is de 3KW Kensa
Shoebox. Deze wordt specifiek voor deze
woning gebruikt. We zijn momenteel
met diverse leveranciers is gesprek over
het toepassen van een all-in-one oplos-
sing voor variant-opstellingen. Doel bij
vervolgprojecten is een compacte unit
die aan de muur kan worden gehangen
waar vroeger de cv-ketel hing.”
Als extra zekerheid is er in de woning in
Apeldoorn een ventilatiewarmtepomp
geïnstalleerd, die ook is voorzien van
een 2 kW elektrische spiraal. “Wij heb-
ben dit gedaan omdat wij vooraf niet
goed konden bepalen wat het exacte
warmteverlies is van de woning. Met de
3kW warmtepomp hebben we een rela-
tief kleine warmtepomp voor dit woning-
type geplaatst. Deze is theoretisch aan
de krappe kant, maar heeft als voordeel
dat je met een kleiner oppervlak aan
pvt uit de voeten kunt, wat zich weer
vertaalt in lagere investeringskosten. We
willen bij deze pilot in de praktijk zien en
ervaren of de 3kW-warmtepomp inder-
daad aan de krappe kant, of voor dit
type woning voldoende.” Komt de boiler
onder de 45 graden, dan springt de ven-
tilatiewarmtepomp in.
De ventilatiewarmtepomp (aangedreven
door 100 procent buitenlucht) inclusief
spiraal is een backup. “Al hebben we die
ook nodig om één keer per week naar
hoge temperaturen te gaan om aan de
legionella-eisen te voldoen.”
Op de benedenverdieping ligt lage-
temperatuur vloerverwarming als afgif-
tesysteem. Op de bovenverdieping is
gekozen voor een ander afgiftesysteem
in elke kamer: een infraroodpaneel, een
elektrische radiator en een ltv-radiator
van Jaga. Die systemen worden met
elkaar vergeleken op het gebied van
comfort, behaaglijkheid en energie-
verbruik. <<
Een extra decentrale ventilatievoorziening in het trapgat, voor verse lucht
op de bovenverdieping.
28 installatie en sanitair | nummer 8 oktober 2019
Naast de pvt-collectoren met een 3 kW water/water-warmtepomp, vormt een ventilatie-warmtepomp
de backup voor de boiler.
installatie | VERWARMING
Meten en monitoren
De gerenoveerde woning gaat in november in de verhuur,
maar wordt de eerste twee jaar uitgebreid gemonitord
door BeNext om inzicht te krijgen in de prestaties. Een
woonconsulent van Van Wijnen zal eens per twee maan-
den met de bewoner om tafel gaan. “We hebben gere-
kend aan de maatregelen, maar bewonersgedrag is ook
essentieel”, zegt Dick van Ginkel. “Vertoont de bewoner
Nibud-gedrag of gedraagt hij zich anders? Dat is belang-
rijk voor ons om te weten. De ervaring leert ons al dat
er zomaar 50 tot 80 procent verschil kan ontstaan tus-
sen woningen met dezelfde hoeveelheid bewoners. Een
verschil van 2 graden in de binnentemperatuur heeft veel
gevolgen voor de energierekening. Doel voor ons is om
daar nog meer inzicht in te krijgen en dat renovatiepak-
ketje te optimaliseren.”
De woning is uitgerust met het Smart Home Systeem
van BeNext. Dat maakt alle relevante data van de woning
(energieverbruik- en opwek, luchtkwaliteit, tempera-
tuur, etc.) op een display en via een app inzichtelijk voor
de bewoners (en de eerste twee jaar dus ook voor de
bouwer). “Daarnaast meten we met behulp van sensoren
ook of deuren en ramen open staan, om zo een relatie
te kunnen leggen tussen energieverbruik en bewoners-
gedrag”, zo legt directeur Edwin van Kessel uit. “In een
aantal gevallen zijn daarin al koppelingen gemaakt. Zo
gaat de elektrische radiator uit als er een sterke tempe-
ratuurdaling wordt gemeten doordat het raam openstaat.
En wordt de bewoner geïnformeerd als het systeem een
actie heeft uitgevoerd.”
26-27-28_paulapeldoorn.indd 28 07-10-19 15:58