<<
>>
van Van Dalen Installatietechniek uit
het naburige Twello. Leidingen en
kanalenwerk zijn niet verwerkt in de
3D geprinte muren. Toen Van Dalen bij
het project werd betrokken, was het
ontwerp al dermate uitgekristalliseerd,
dat er in het BIM-model niet zomaar
nog even sparingen konden worden
ingevoegd. En in een later stadium nog
even wat sleuven frezen, daar was geen
sprake van: de geprinte muren moe-
ten in originele toestand blijven. Het
installatiewerk zit in de conventioneel
gestorte vloer (PCM-vloerverwarming,
ventilatieroosters). Een enkel luchtka-
naal voor retourlucht is wel in het pla-
fond gemonteerd, maar ook hier is het
luchtkanaal niet verbonden aan de 3D
geprinte muren.
Prigge: “Kijk hier, naar de raamkozij-
nen, die zijn slechts verankerd in de
vloer en het plafond, niet in de muren.
Dit heeft er allemaal mee te maken dat
wij een wetenschappelijk onderbouwde
constructieberekening hebben voor
de muren, maar dan zonder geboorde
gaten en sleuven er in. Zouden we dat
willen doen, dan moeten we weer totaal
nieuwe berekeningen laten maken.
Dat komt doordat dit zulke innovatieve
technologie is. Daar wil niemand risi-
co’s mee nemen.”
In principe is het voor een 3D-printarm
helemaal geen probleem om sparingen
of schachten te maken, zegt Van Dalen-
directeur Gerard van Dalen. “Hij neemt
dan gewoon een paar extra bochtjes”,
zegt hij. Verticale sparingen/schachten
zijn daarbij wel een stuk makkelijker
te realiseren dan sparingen voor hori-
zontaal leidingenwerk. “Je kan je wel
voorstellen dat het voor een robotarm
niet mogelijk is om een grote overspan-
ning te maken, want dan zakt het natte
?
?
nummer 9 november 2019 | installatie en sanitair 17
>>
beton in.” Dat is een probleem dat ook
speelt bij het printen van ramen. “De
robot kan het niet helemaal alleen. Op
precies het juiste moment moet een
bouwvakker een latei ter plekken neer-
leggen, zodat de robot daar weer over-
heen kan printen.”
Gerecyclede krantensnippers
In het gebouw zijn tal van interessante
technieken en producten verwerkt, laat
Prigge zien. Zo zit er in de kozijnen
Climaplus Eclaz One van Saint Gobain,
waarvan de 15 mm spouw is gevuld
met het thermisch isolerend en milieu-
vriendelijk edelgas argon. De muren
zijn afgewerkt met Breathaplasta, een
ademend en vochtregulerend pleister-
product uit Engeland op basis van kalk
en hennep. Prigge: “Dit is zó circulair:
afval kan gewoon bij het GFT.” Op het
plafond is een geluiddempende laag
??
??
Totaalpakket
In de ronde ruimte van de Vergaderfabriek heeft Prigge over de gehele breedte
van de muren de mogelijkheid gemaakt om video te projecteren, met thema’s
die gaan over de natuur: stranden, bergen. Ook de achtergrondmuziek is
rustgevend. “Je kan zo de natuur binnenhalen”, zegt Prigge. “Dit verlaagt het
stressniveau.” Hij vervolgt: “Binnenklimaat wordt steeds meer een totaalpak-
ket: ook beeld en geluid horen erbij. Dat is echt de toekomst.”
16-17-18-19_projectvergaderfabriek.indd 17 04-11-19 16:45
