nummer 9 november 2019 | installatie en sanitair 19
tekenen, bleek dat de ruimte eigenlijk
te klein was. Vanuit de architect en
de lopende bouwvergunning waren
er geen mogelijkheden om de ruimte
nog aan te passen. Maar doordat we
het in 3D hadden uitgewerkt, konden
we het er toch digitaal in passen,
zegt Eduard Huisman van Van Dalen
Installatietechniek. “We zijn er trots
op dat wij diverse 3D tekenmodellen
hebben geconverteerd naar een Revit-
model. Revit wordt voor nagenoeg alle
projecten bij ons toegepast. Van Dalen
loopt echt voorop in 3D engineering.”
Door in 3D te ontwerpen, ontstaat er
snel ruimtelijk inzicht van het gebouw
en de daarbij behorende installaties.
Leidingen printen
3D-printen heeft verschillende voor-
delen, zegt Prigge. Er is minder trans-
port nodig van bouwmaterialen en het
totale bouwproces wordt veel korter.
Daarnaast is er minder afval dan bij
een conventioneel bouwproces en
kunnen de muren aan het eind van de
levensduur van het gebouw gemalen
worden en hergebruikt. Van Dalen: “In
de toekomst kan de printer wellicht
zelfs leidingen in één keer meeprinten.
Daarvoor is het nodig dat de printer
behalve beton ook metalen kan prin-
ten.” Maar voor het zover is, zijn we wel
een aantal jaar verder.
Het is de vraag of 3D-printen de wereld
gaat veroveren en dus ook of instal-
latiebedrijven zich hierop moeten gaan
voorbereiden. De techniek is mooi,
maar 3D-printen heeft een geduchte
concurrent in de prefab woningbouw.
“Klopt”, zegt Prigge. “Het een sluit het
ander echter niet uit. Met 3D-printen
kan je makkelijk afwijkende vormen
maken. Dat gaat met prefab minder
goed. Ik zie dan ook hybride vormen
verschijnen: prefab in combinatie met
3D-printen.”
Bij Van Dalen Installatietechniek zijn ze
blij dat ze betrokken zijn bij het project,
zegt Huisman. “De toekomst kunnen we
niet voorspellen, maar als 3D-printen
gaat vliegen, dan zijn wij er in ieder
geval vanaf het begin bij. En daarbij:
zulke projecten maken je trots. Het is
gewoon gaaf als je op feestjes kan ver-
tellen dat je hebt meegebouwd aan zo’n
innovatief gebouw.” <<
Ruwbouw en installatiewerk wordt gescheiden.
‘Toekomstbeeld:
leidingen meeprinten’
16-17-18-19_projectvergaderfabriek.indd 19 04-11-19 16:45
