Pagina 41 van: Installatie en Sanitair – nummer 9 – 2019
de greep gehouden, de (wild)groei van
goedkope whirlpools bij discounters
en individuele bubbelbadjes bij luxe
recreatiehuisjes baart het RIVM zorgen,
aldus Brandsema.
Veel regels
Twintig jaar legionellapreventie heeft
geleid tot een woud aan informatie
en regels (zie kader). Broodnodig vol-
gens Eric van der Blom van Techniek
Nederland. “De installatiebranche heeft
vanaf het eerste actieplan in 2009 onge-
veer een miljoen euro geïnvesteerd
in informatie en regelgeving rondom
legionellapreventie. Ik durf de stelling
aan dat we het redelijk onder controle
hebben.” Maar net als koolmonoxide-
vergiftigingen zijn ook legionellarisico’s
niet uit te bannen. En dus is zorg nog
altijd op zijn plaats.
Er gaat namelijk nog veel mis en dan
vooral bij installaties die niet onder
de preventieregelgeving vallen. Een
derde van de installateurs geeft toe
dat er nog structureel bouwfouten
worden gemaakt rondom drinkwater-
kwaliteit. Meest voorkomende fouten
zijn ongewenste opwarming van drink-
waterleidingen in leidingschachten.
Van der Blom: “De scheiding tussen
koud en warm water is nog steeds een
belangrijk aandachtspunt in ontwerp en
uitvoering van installatiewerk.” De sani-
tairexpert van Techniek Nederland con-
stateert ook dat er nog veel hotspots
gecreëerd worden. Dit zijn bijvoorbeeld
ongewenste kruisingen van onder meer
vloerverwarming en drinkwaterleidin-
gen. De groei van de markt voor vloer-
verwarmingen en de toenemende mate
waarin de schachten opwarmen door
isolatie zorgen ervoor dat de voedings-
bodem van legionella (28-49 ˚C) eigen-
lijk alleen maar groter wordt. Vreemd
genoeg vooral in de nieuwbouw. In
bestaande bouw kunnen gebrekkige
doorstroming en bijvoorbeeld stagnatie
door dode leidingen of terugstroming
door defecte keerkleppen tot gevaar-
lijke situaties leiden. Ook doorwarming
door stilstand in mengkranen duikt op.
Besparen of veiligheid?
Een ander discussiepunt in de branche
is de temperatuureis voor warm tap-
water. Die moet, zoals vastgelegd in
de NEN 1006, 55 graden zijn bij de tap-
punten van individuele woningen en 60
graden bij circulatieleidingen. Die vei-
lige marge, die door cv-ketels fluitend
wordt gehaald, kan best naar beneden,
zoals dit ook in het buitenland het geval
is. Op dit moment wordt de verlaging
onderzocht. Met name uit het oogpunt
van energiebesparing, denk aan de COP
van een warmtepomp, is versoepe-
ling toe te juichen. Maar een verlaging
mag geen concessie zijn aan de drink-
waterkwaliteit, benadrukken experts.
Optioneel is dan nog een wekelijkse
thermische desinfectie, waarbij water in
de installatie gedurende twintig minu-
ten naar 60 graden zou moeten worden
gestookt. Bij die temperaturen worden
legionellabacteriën vernietigd. <<
nummer 9 november 2019 | installatie en sanitair 45
Automatiseren en data
Kevin Kanters van adviesbureau Hydroscope, die in
Huizen spreekt bij de opening van de showroom van
fabrikant Schell, constateert dat normen ook bij prio-
ritaire gebouwen nog overschreden worden. Wat hem
ook opvalt is dat het beheer – spoelen, temperaturen,
administratie – nog vaak handwerk is. Slechts een derde
van de 60.000 risico-installaties in hotels, zwembaden,
ziekenhuizen heeft het verplichte legionellabeheer geau-
tomatiseerd, terwijl de techniek al lang zo ver is. Het
met sensoren loggen van temperatuur en flow en het
koppelen van die data aan een gebouwbeheersysteem
met automatische spoelsystemen spaart menskracht
uit – er zijn ziekenhuizen met fulltime spoelers in dienst
– bespaart water, verhoogt de efficiency, maar verhoogt
bovenal de drinkwaterkwaliteit.
Die nieuwe showroom van Schell is er niet voor niets:
vanuit de markt ontstaat volop vraag naar deze technie-
ken, maar uiteraard vergt dit lange adem en investerings-
bereidheid aan de kant van opdrachtgevers. Schell heeft
nu zeven ziekenhuizen uitgerust met het programmeer-
bare SWS-systeem, waarbij tot 64 tappunten op afstand
beheert en gespoeld kunnen worden door de toepassing
van een modulekastje onder de kraan. “Als je met een
druk op de knop je rapportjes uit kunt draaien, bespaar je
eenmaal veel tijd en geld”, zegt Kanters. “Die data kun je
verder heel goed aanwenden om het (energie en water)
gebruik van een gebouw te analyseren. De waarde van
die data moet bij veel bedrijven en instellingen nog lan-
den. Ook een groot deel van de installatiebranche moet
de kansen van deze techniek, maar ook van het doorstro-
mend installeren nog gaan zien.”
Twintig jaar
legionellapreventie
Drinkwaterbeheer in de nieuwe showroom van Schell bij distribu-
teur Hamers & Kesber.
44-45_legionella.indd 45 04-11-19 16:50