Pagina 14 van: Installatie – nummer 01 – 2021

geen toevoerventilator hebt en ook geen extra weerstand
van de warmteterugwinning en de filters. De vraagge-
stuurde ventilatie wordt aangestuurd op CO

2
en RV en draait

daardoor bijna altijd op een laag debiet. Hierdoor is de
weerstand heel laag. Je hebt daardoor wel meer verwar-
mingsvermogen nodig, maar als je dat heel efficiënt doet
met een warmtepomp met een goede COP, dan valt dat extra
elektraverbruik voor de verwarming vrijwel weg tegen de
besparing op de elektrische ventilatie-energie. We hebben
deze twee varianten allebei toegepast. Er zijn dus woonbo-
ten met een balansventilatiesysteem en boten met een
natuurlijke luchttoevoer en een vraaggestuurde afzuiging.”
Bij natuurlijke ventilatie is Tree Installatieadvies er een
voorstander van om per verblijfsruimte de lucht af te zuigen.
“De natuurlijke luchttoevoer kan dan veel beter worden ver-
deeld over de verblijfsruimten. Als je de ventilatieroosters in
een ruimte te groot maakt, dan krijg je koudeklachten.
Vraaggestuurde natuurlijke ventilatie per ruimte met laag-
temperatuur vloerverwarming kan, maar je moet het wel
goed ontwerpen en uitvoeren.”

Dat is bij een aantal boten helaas fout gegaan, weet Brou-
wers. “Als je per ruimte afzuigt, dan kun je de luchttoevoer
per ruimte beperken, omdat een bewoner altijd maar in een
ruimte is; of in de woonkamer, of in de slaapkamer. Dus als je
50 kuub ventilatie wilt hebben in je slaapkamer, dan kun je je
luchttoevoer via een zelf geregeld rooster in de gevel beper-
ken tot bijvoorbeeld 35 kuub. Het zelfregelende rooster is
voorzien van een klepje, zodat je niet meer lucht krijgt bij
harde wind. De andere 15 kuub haal je vervolgens uit de
woonkamer. Op die manier kun je de totale luchttoevoer
verspreiden over verschillende ruimtes en heb je minder
risico op tocht.”

Zelfvoorzienend elektriciteitsnet
En wat ook heel bijzonder is: een (zoveel mogelijk) zelfvoor-
zienend elektriciteitsnet voor de hele drijvende woonwijk.
Dat mag niet zomaar, want officieel moet iedere woning

afzonderlijk worden aangesloten op het elektriciteitsnet.
Omdat het hier om een Europees pilotproject gaat, hebben
ze vrijstelling gekregen om dat eigen net op te zetten en te
beheren.”
De drijvende woningen maken zoveel mogelijk gebruik van
zonne-energie, opgewekt door 500 zonnepanelen. Er zijn
dertig home-batteries en een smartgrid. Hier heeft Spectral
zich mee bezig gehouden. “De zonnepanelen communiceren
via de Smartgrid met een ICT-uitkoppeling – De Smartgrid
Ready – en hiermee kun je alle warmtepompen en boilers

Energie halen uit toiletbezoek
Waterbedrijf Waternet gaat in een pilot samen met Schoon-
schip biogas en meststoffen terugwinnen uit ontlasting en
urine. “Het afvalwater van de toiletten – het energierijkste
water – wordt met een vacuümsysteem afgevoerd naar
Waternet, die het vervolgens gebruikt voor groene energie.
Het bijzondere van dit zwartwatersysteem is dat je een
vacuüm leidingnet in de steiger hebt lopen met een aanslui-
ting naar de boten. En je hebt ook allemaal vacuümleidingen
aan boord. Het was heel belangrijk om te weten hoe diep die
boten liggen en aan welke eisen al die leidingen moeten vol-
doen. Daar hebben wij vervolgens de uitgangspunten van
vastgelegd. Water afkomstig van wastafels, douches etc.
wordt gewoon afgevoerd met een vuilwaterpompunit naar
het riool.” De boten zijn allemaal aangesloten op het water-
leidingnet, vertelt Brouwers. “Onder de steigers loopt een
wateraansluiting.”

De wisselaars van
Indurio, gevuld met
1,7 kilometer aan
kleine buisjes.

Smart grid en vacuüm
leidingen

18 nr. 1 | februari 2021

techniek

16-17-18-19_schoonschip.indd 18 22-01-21 10:53