Invriezing energiepalen voorkomen
Op zich verliep de operatie vrij soepel, aldus de projectlei-
der van installatiebedrijf Breman. “De grootste uitdaging is
om de brontemperatuur goed af te stemmen op de aanvoer-
temperatuur van het afgiftesysteem. Invriezing van de
bodem rondom de energiepalen door permafrost wil je ten
allen tijde vermijden. We kunnen pas testen als de installa-
tie in gebruik is genomen door de bewoners. Je moet ook
rekening houden met hun energetische gedrag. We hopen
natuurlijk de gewenste comfort te leveren.” De oplevering
staat in april 2021 gepland.
Het water uit de energiepaal wordt via de warmtepomp
omhoog gepompt op een temperatuur van ongeveer 7 gra-
den aan het einde van het stookseizoen. De water/water-
warmtepomp, die nog niet is geselecteerd, verhoogt in de
winter de temperatuur naar circa 30 à 35 graden. Vanuit het
buffervat van liter wordt het op ewarmde water a e-
geven aan de vloerverwarming.
Als water weer retour gaat via de energiepaal in de grond,
daalt de temperatuur naar maximaal 1 graad boven nul (bij
een buitentemperatuur van -10 graden). “In de zomer
maken de woningen gebruik van vrije koeling en in de winter
verwarmt de warmtepomp geforceerd voor ten behoeve van
de vloerverwarming”, legt Veenstra uit. Er wordt een
externe tegenstroomwisselaar geplaatst om ook gebruik te
kunnen maken van vrije koeling. In de zomerdag zorgt de
koele bodemenergie ervoor dat er zonder tussenkomst van
de warmtepomp gekoeld kan worden.
Het water gaat met een minimumtemperatuur van 1 graad de grond in.
Tapwater wordt bereid vanuit een 80 liter elektrische smart-
grid boiler en een douchewater-wtw. Een koperen warmte-
wisselaar in de afvoer onttrekt warmte uit het afgevoerde
water en geeft dit als voorverwarming af aan de aanvoer van
douchewater. Hierdoor hoeft de gebruiker minder heet
water bij te mengen via de kraan voor de gewenste
temperatuur.
Krappe ruimte en geluidsdemping
Om aan de lagere warmtebehoefte te voldoen worden ver-
der de schilisolatie van de panden verbeterd en een balans-
ventilatievoorziening toegepast. In de unit zuigt een ventila-
tor de gebruikte lucht uit de woning weg en een andere
ventilator zuigt verse buitenlucht aan en brengt deze in de
woning. De luchtbehandeling is per appartement CO
2
–
gestuurd, dus vraagafhankelijk. Vanwege de krappe ruimte
in de grachtenpanden moest er een collectieve luchtbehan-
delingskast worden geplaatst op een zolderverdieping.
Al met al voldoet de w-installatie in theorie aan de eis dat in
de twee grachtenpanden maximaal 35 kWh energie per vier-
kante meter vloeroppervlak wordt verbruikt. Met enige
spanning kijken Breman, De Bourgraaf, Kernwaarde Groen
en Salverda uit of aan die doelstelling wordt voldaan, wan-
neer ook de rest van de installatie is geselecteerd, geïnstal-
leerd en in gebruik genomen is. “We hebben volgens ons de
goede berekeningen gemaakt, maar het komende jaar gaan
we zien of die kloppen met het werkelijke energieverbruik
en de warmtevraag.”
De trossen slangen waren per setje genummerd.
24 nr. 7 | november 2020
techniek
22-23-24_techniekleidsekade.indd 24 30-10-20 11:25
