Pagina 22 van: Installatie – nummer 08 – 2020

dat geval slimmer om warmtapwater te maken dan warm cv-
water. Warmtapwater heb je namelijk altijd nodig, terwijl de
cv alleen in de koude maanden gebruikt wordt. Een elek-
trisch spiraal in een boilervat is daarbij veruit de makkelijk-

ste oplossing, zeker als je een ‘smart’-uitvoering gebruikt,
zoals de Green Energy Smartboiler van Itho Daalderop. Maar
dit is niet de zuinigste. Een warmtepompboiler die werkt op
(afgevoerde) binnenlucht of op buitenlucht heeft maar een
derde van de hoeveelheid elektriciteit nodig voor dezelfde
hoeveelheid warmtapwater. Een gemiddeld gezin kan dan
een groot deel van het jaar probleemloos douchen met

(elektrische) energie van het dak. Aandachtspunten: kies
voor een goed merk, want warmtepompboilers kunnen
gevoelig zijn voor lekken en storingen. En zorg ervoor dat de
uitblaaslucht niet gemengd wordt met de inblaaslucht, want
daar gaat het rendement mee naar de knoppen.

Boiler met PCM’s
Nu zijn er in Nederland natuurlijk genoeg dagen waarop de
zon niet schijnt. Met een elektrische batterij is het mogelijk
om misschien één of twee donkere dagen te overbruggen.
Wat zijn de mogelijkheden met warmte-opslag? Flamco
lanceerde vorig jaar een nieuw product, de FlexTherm Eco.
Een innovatieve ‘boiler’ die geen gebruik maakt van water
als opslagmedium, maar een anorganisch zout in de vorm
van een PCM. Dat zout wordt via een elektrische spiraal tot
70 °C opgewarmd. Bij die temperatuur is het zout helemaal
vloeibaar. Bij een tapwatervraag koelt het zout weer af en
geeft het de energie af aan met water gevulde wisselaars,
die tapwater leveren.
De thermische batterij voor tapwater is er in drie modellen:
de 3E, de 6E en de 9E; alle drie met CW5 vermogen, maar dus
met verschillende opslagcapaciteiten (de 3E staat bij Warm-
teservice voor 2415 euro in het schap). Aan het vat kan ook
de cv gekoppeld worden. “Gemiddeld doet de Flextherm 6E
er 2,5 uur over om te laden”, zegt Jeroen van Halem van
Flamco. “Dat gaat veel sneller dan bij een standaard boiler.”
Maar belangrijker nog, zegt Van Halem, is dat de stilstands-
verliezen van de Flextherm relatief laag zijn. Na 24 uur is er
nog ruim 90 procent van de energie in het vat over. Door
gebruik te maken van de PCM-energie is de FlexTherm Eco
drie keer zo klein als een ‘normale’ boiler met dezelfde
capaciteit. En dat betekent dat je in veel gevallen makkelijk
genoeg ruimte in de woning kan vinden om er nog een
tweede vat bij te plaatsen. Op die manier is genoeg warmte
te bufferen om een dag zonder zonneschijn te overbruggen.
Overigens is een energiemanager wel essentieel, wil je de
pv-stroom gebruiken, zegt Van Halem: “In combinatie met
een energiemanager – of power diverter – kan je laden met
stroom van het dak, ook als het vermogen van het dak niet
boven de eigenlijk benodigde 2,8 kW uitkomt. Met bijvoor-
beeld 1 kW kan je dan al laden.” Volgens Van Halem ziet de
markt de voordelen van FlexTherm Eco. “We hebben er al
zeker vijfhonderd van verkocht.”

Nul stilstandsverliezen
Er is nog een overtreffende trap: een vat met nul stilstands-
verliezen. Onderzoeksinstituut TNO werkt eraan. “Het zal
nog wel drie tot vijf jaar duren voor dit op de markt komt”,
zegt onderzoeker Ruud Cuypers. Het onderzoeksonder-
werp: een warmtebatterij gevuld met een zout. Als dat in
contact komt met waterdamp, dan bindt de waterdamp aan
het zout en ontstaat er een nieuw zoutkristal. Bij deze reac-
tie komt warmte vrij, die via een warmtewisselaar aan het
verwarmingscircuit kan worden afgegeven. Wanneer ver-
volgens warmte van bijvoorbeeld een zonnecollector wordt

Twee TNO-vacuümvaten met natriumsulfide bij de Avans-hogeschool in Breda, opgesteld in een
democontainer.

Laden met zouten sneller dan
een gewone boiler

26 nr. 8 | december 2020

techniek

24-25-26-27_warmteopslag.indd 26 27-11-20 11:43