Pagina 8 van: Installatie – nummer 08 – 2021

C
omplete onafhankelijkheid van nutsbedrijven is nog
niet mogelijk, maar de techniek ontwikkelt zich
razendsnel. Installateur Arend Sjabbens, eigenaar

van installatiebedrijf Dick Sjabbens uit Diever loopt voorop.
“Elf jaar geleden was off-grid wonen nog niet mogelijk. In
Frederiksoord zijn we toch met de plannen begonnen in de
hoop dat we die stap konden maken. En nu is het bijna
zover.”
De woningen gaan volgend jaar ‘thermisch off-grid’, is het
plan. De huizen draaien nu nog op een bodemwarmtepomp.
De eerste twee eigenaren hebben bewust voor de ombouw
gekozen. “Het vraagt wel wat van de bewoners. Je moet mee
willen pionieren.”

Het toekomstplan
Dankzij subsidie van provincie Drenthe en een bijdrage van
de gemeente Westerveld kunnen Sjabbens en ontwikkelaar
SuwoTec de techniek verder uitwerken. Ze maken gebruik
van een vloeistof die de temperatuur lang vast kan houden
die werkt als een accu. Welke vloeistof dat is, houdt Sjab-
bens voorlopig nog geheim. De vloeistof zit in het onder-

grondse vat waarin de warmte op wordt opgeslagen. De
warmte wordt in de zomermaanden overdag via de heat
pipes in de tuin opgevangen. Heat pipes warmte wordt
opgeslagen in opslagvat in de grond. De warmte wordt uit
de vaten onttrokken. Naast de woning zijn drie vaten
geplaatst met een wisselende temperatuur. Het vat met de
hoogste temperatuur wordt aan het eind van het seizoen

gebruikt. “Hetet is onderdeel van de test. Door middel van
een simulatieprogramma wordt de juiste temperatuur
bepaald.“

Chips
De thermische warmte wordt voor elk huis apart geregeld.
Provincie Drenthe had de voorkeur voor een collectief. Dat is
in dit geval niet mogelijk omdat de woningen 150 meter van
elkaar af staan. Een collectief leidingsysteem is dan heel
kostbaar. De aanleg kan nog niet van start gaan, omdat alle
materiaal nog niet uitgeleverd zijn. Met name de chips voor
de regelaparatuur is een grote zorg. “Er zit best veel elek-
tronica in de systemen. We gaan pas aan de slag als we
zeker weten dat alle componenten compleet zijn. Dit zal in
maart 2022 het geval zijn.” En dan moet de thermische
installatie in ieder geval een stookseizoen draaien, voordat
Sjabbens het systeem in andere woningen toepast. “We wil-
len kwaliteit leveren en erachter staan.”

Water en riolering
De woningen zijn niet op de riolering aangesloten. Het vuil-
water wordt in een septic tank afgebroken en wordt in een
helofytenfilter vlakbij de woning gereinigd. Drinkwater
komt van het dak. Regenwater wordt opgevangen en loopt
via een buizensysteem naar twee ondergrondse tanks. Daar
zit een speciale drinkunit in die het water filtert. Die maakt
het schoon, zodat het voor consumptie geschikt is. De tank
met 20 kuub is groot genoeg om het hele jaar door jaar op te
leven. Voor de zekerheid is daarnaast een tank met tien kuub
geplaatst voor overloop. Sjabbens: “Het eerste jaar was het
gelijk hartstikke droog, maar we hebben geen extra water
nodig gehad. De tank is geen moment leeg geweest.“ Boven
de grond staat een Drop2Drink unit. Daar zit een pompje,

Op weg naar off-grid
In het Drentse Frederiksoord staan vijftig ‘Koloniewoningen van de toekomst’. De bewoners
hebben warmtepompen, 32 zonnepanelen, leven op regenwater en zijn van de riolering
losgekoppeld. De eerste twee huizen gaan volgend jaar een stap verder. De bewoners krijgen
thermische aardwarmte en zijn daarmee dichterbij off-grid wonen.

tekst Brenda van Olphen beeld Alex de Haan/Persbureau Noordoost

Koloniewoning in modern
jasje gestoken

8 nr. 8 | december 2021

project

08-09-10_koloniewoning.indd 8 26-11-21 13:16