Waar in Spanje en Griekenland meer dan de helft van de jeugd werkloos is, zit Oostenrijk op een ongelofelijke 8 procent. Volgens de Oostenrijkers komt dat door het meester/gezel-systeem.

Leerlingen opleiden is een van de hoofdpijndossiers van ’s lands technische branches. Hoewel we het met een jeugdwerkloosheid van 10 procent niet slecht doen in Europa, staan onze technische bedrijven, zeker in crisistijd, bepaald niet te springen om geld te steken in onderwijs en begeleiding van stagiairs.

Hoe kan het ook?

In Oostenrijk is dat anders. “Hier werkt het duale systeem omdat het van de arbeidsmarkt zelf is”, zei Thomas Mayr onlangs in de Volkskrant. Mayr is directeur van de IBW, een onderzoeksinstituut voor onderwijs en economie. Hij legde in het artikel uit dat Oostenrijkse bedrijven het duale systeem niet beschouwen als iets wat hen wordt opgedrongen door de overheid.

Bedrijven betalen opleidingen

Het Oostenrijkse bedrijfsleven bepaalt zelf de leerdoelen en lesprogramma’s, op basis van wat vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers samen willen. Ook beslissen bedrijven zelf hoeveel leerplekken ze per jaar beschikbaar stellen (afhankelijk van het verwachte aantal vacatures) en wie ze aannemen. Het bewijs dat het systeem werkt is dat de bedrijven bereid zijn voor de opleidingen te betalen. Een opleidingsjaar kost zo’n 15.000 euro per leerling. Dat bedrag is binnen een paar jaar terugverdiend.

Vakwerk is aanzien

De Oostenrijkers zijn trots op hun systeem. Vakwerk geniet maatschappelijk aanzien in Oostenrijk, Duitsland en Zwitserland. We zien het in de straat en op het dorpsplein. Herr Klempner wordt verwelkomd met koffie en gebak en mag daarna pas de douchebak gaan vervangen en de gootsteen ontstoppen.

Ruwe parel

Gerrit Veneboer, manager beleid bij Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven (SBB), reageerde op het betreffende artikel in de Volkskrant. Veneboer: “Ons beroepsonderwijs is een ruwe parel maar we zijn er niet trots op. Ons mbo heeft nog teveel het imago van afvalputje. Het zou al helpen als we op de basisschool naast de Cito-toets ook een praktijktoets invoeren.”

Ondertussen keert de meester-gezel gedachte in het Nederlandse onderwijsland terug. Een praktijktoets op de basisschool. Het is geen gek idee. Wordt vervolgd.