Festival Zwarte Cross ontpopt zich nog meer als een innovatiecentrum rondom watermanagement. Het aantal initiatieven om slim een innovatief om te gaan met waterverbruik en afvalwater neemt toe.
Bij de vorige editie pionierde het 4-daagse festival al met tal van oplossingen om met name het afvalwater te managen. Dat was vooral ingegeven door de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), die strenge eisen formuleert voor het lozen van afvalwater naar rioolzuiveringsinstallaties.
Project WijWater
Dit jaar introduceert het festival het project WijWater, het circulaire watersysteem in en onder het grootste festival van Nederland. Dit is een innovatief platform met 19 partners (12 overheidsinstanties en 7 bedrijven) dat niet alleen het festival bedient met technische oplossingen, maar ook fundamentele vragen stelt over onze omgang met water in een veranderend klimaat.
Bufferen van afvalwater: Mestzak City
Tijdens de Zwarte Cross 2024 is de eerste opzet van Project WijWater getest. Aanleiding was de KRW-wetgeving, die voorschrijft dat vanaf 2027 waterzuiveringen dagelijks moeten voldoen aan strengere lozingsnormen. Een uitdaging, omdat de lokale waterzuivering mogelijk niet is ingericht op de afvalwaterpiek van een groot festival. Een slimme bufferoplossing – ‘Mestzak City’, waarin 3 miljoen liter afvalwater tijdelijk werd opgeslagen en gefaseerd werd afgevoerd – bleek succesvol. Hiermee verminderde de impact op de waterzuivering door het festival aanzienlijk, wat het KRW-probleem onderving.
Waterbeschikbaarheid nieuwe uitdaging voor Achterhoek
Waar in 2024 waterkwaliteit centraal stond, draait het in 2025 om waterbeschikbaarheid en -beheersing. Extreem weer – van stortbuien tot langdurige droogte – stelt het festival en de regio voor nieuwe vragen. Water stroomt vooral snel weg, we zijn ingericht op afvoer en eenmaal stromend in de IJssel richting zee is het niet meer terug te halen. Het Oost-Nederlandse zandgebied waar de Zwarte Cross plaatsvindt, is bijzonder kwetsbaar. Dat bleek bijvoorbeeld op de Zwarte Cross 2018, toen er tijdens het evenement een drinkwatertekort ontstond. Ondanks dat bezoekers hier niet of nauwelijks iets van merkten, had dit achter de schermen grote gevolgen voor het verloop van het evenement. De ervaring onderschreef voor de festivalorganisatie zowel de kwetsbare positie als het belang van een slimmere waterbehandeling.
Ambitie: gesloten kringloop en circulair watergebruik
Project WijWater strijdt middels een reeks opvallende experimenten voor een waterpositieve balans: het doel voor de toekomst is om al het water dat tijdens het festival geconsumeerd wordt, via slimme systemen binnen het gebied te houden. De ultieme ambitie is een gesloten kringloop. Zo wordt op het festival grondwater ter plekke gezuiverd tot drinkwaterkwaliteit, wordt afvalwater lokaal gezuiverd, en worden er meststoffen gewonnen uit een aantal toiletten.
Innovatief drainagesysteem voorkomt wateroverlast
Dit jaar test het festival een slim drainagesysteem. Dit systeem moet ervoor zorgen dat regenwater wordt afgevoerd naar plekken waar het geen overlast veroorzaakt en in droge periodes juist de bodem vochtig houdt. Ook gaat het festival onderzoeken of het mogelijk is een ondergrondse waterbuffer te realiseren die als natuurlijke opslag kan gaan fungeren. Op deze manier kan zelfs met een ontrekkingsverbod de beschikking hebben over water.
Zwarte Cross als katalysator voor waterinnovatie
De Zwarte Cross fungeert als ‘etalageproject’. In samenwerking met 19 partners – waaronder 12 overheidsinstanties en 7 (drinkwater)bedrijven – worden de resultaten breed gedeeld, meldt de organisatie. “Met Project WijWater laat de Zwarte Cross in samenwerking met overheid en bedrijven zien hoe tijdelijke evenementen een katalysator kunnen zijn voor structurele verandering.” De kennis en ervaring wordt gedeeld met waterschappen, drinkwaterbedrijven en overheidsinstanties in andere regio’s: Amsterdam met DGTL en Sail en Noord-Brabant met Decibel en Awakenings.
