Op een warme zondagavond, ergens in augustus, zat ik lusteloos op de bank te zappen. Diverse nogal oninteressante TV-programma’s passeerden. Tot ik bleef hangen bij ‘Zomergasten’. Daar zat een Belg, die al lang in Nederland woont, te vertellen over angst. Kort samengevat stelde hij dat Nederland in toenemende mate wordt geregeerd door angst. Angst voor fouten, angst voor ongelukken, angst voor wanorde, angst voor het onbekende, enfin, angst voor eigenlijk alles. En dit volgens hem niet zonder gevolgen. De angst heeft bijvoorbeeld geleid tot een enorme ‘regelzucht’. Dit kennelijk in de gedachte dat regeltjes fouten, ongelukken, wanorde en andere ongemakken kunnen voorkomen. Het resultaat is een overgereguleerde samenleving waarin controle op het naleven van de regeltjes prioriteit heeft en wat echt belangrijk is op het tweede plan is geplaatst.
Regelzucht
Ha, dacht ik, eindelijk een medestander. De administratieve rompslomp die het gevolg is van die ongeremde Nederlandse regelzucht is mij al jaren een doorn in het oog. Ik zie het bij vrijwel al mijn cliënten en in vrijwel alle segmenten (van de medische sector tot in de installatiebranche). Vaak gaat een veel te groot deel van de dag ‘verloren’ aan het invullen van formulieren en/of het naleven van protocollen. En wat dacht u van de mensen die de hele dag niets anders doen dan deze formulieren en het naleven van protocollen controleren. Hoeveel kosten die eigenlijk? En oh wee als een arts of een ondernemer een formuliertje fout invult. Zware sancties kunnen zijn deel zijn.
Angst regeert
Maar nu is het dus, door een Belg nota bene, op TV gezegd: angst regeert Nederland. Ik hoopte, tegen beter weten in, dat de kranten de maandag erna zouden openen met ‘Nederland leeft in angst’ of dat op zijn minst melding werd gemaakt van deze Belgische waarschuwing. Maar er stond niets in de krant. Helemaal niets. Het leven ging die maandag gewoon verder. In mijn omgeving was er niemand die het belang van de opmerking van deze Belg zag. Hoe kan dat toch? Want ook in mijn werk zie ik de regelzucht voortdurend toenemen. Zo moet elk gesprek worden vastgelegd (‘want als er een klacht komt, moet je natuurlijk wel precies kunnen controleren wat in het verleden door wie is gezegd’). Tja, ik stop liever mijn tijd in een goed advies. Dan is een klacht überhaupt niet aan de orde. Maar wie durft te zeggen, tot hier en niet verder? Wie durft het eerstvolgende in te vullen formulier ondanks de sancties in de prullenbak te gooien? Als ik heel eerlijk ben, zal ik dat niet zijn. Daar ben ik toch te ‘verstandig’ (lees: bang) voor.
