Bestaande woningen kunnen mogelijk op een veel goedkopere en effectievere wijze verduurzaamd worden door alleen de leefruimten op de benedenverdieping grondig te isoleren. De slaapkamers blijven dan koel.
Thermisch compartimenteren wordt dit genoemd. Op deze manier kan een bestaande woning voor de helft van de kosten van het gas af. Dit blijkt uit een pilot van woningcorporatie Domijn en het lectoraat Sustainable Building Technology van Hogeschool Saxion. In dit concept worden de vloer, het plafond tussen het woon- en slaapgedeelte en de wanden grondig aangepakt. Bij de andere kamers gebeurt dat niet. Dat bespaart veel materiaal, tijd en kosten.
Ramen open
“Maar liefst 90 procent van de mensen slaapt het liefst met de ramen open”, stelt Pascal ten Berge, senior projectleider bij Woningbouwcorporatie Domijn. “Dat zette ons enorm aan het denken. Want, waarom zou je dan een woning van boven tot onder hoogwaardig isoleren om overal de warmte binnen te houden? En daarmee dus ook flink investeren?”
In de pilot ‘thermisch compartimenteren’ werden vier woningen in de Vlasstraat in Enschede van het verduurzaamd en van het gas afgehaald. Een jaar lang is vervolgens het verbruik en de prestaties van de vier woningen gevolgd. De resultaten zijn volgens de onderzoekers boven verwachting. Twee van de drie huishoudens leverden zelfs meer energie dan dat ze verbruikten.
PCM-configuratie werkte niet goed
Van de vier woningen is één woning niet meegenomen omdat deze pas later in het jaar werd bewoond. Woningtype B had oorspronkelijk een hoogtemperatuur warmtepomp op basis van PCM, maar deze functioneerde niet goed en is later vervangen door een laagtemperatuur lucht-water warmtepomp (Stiebel Eltron). Dit is volgens de onderzoekers waarschijnlijk de oorzaak dat in deze woning niet dezelfde resultaten zijn behaald.
Woningtype A heeft een hoogtemperatuur (CO2) lucht-water warmtepomp (Mitsubishi Alklima) en C een laagtemperatuur lucht-water warmtepomp (Mitsubishi). Elke woning is voorzien van 20 zonnepanelen met een vermogen van 320 Wp per stuk. Bij woningtype B en C zijn de radiatoren op de begane grond vervangen door covectoren (Jaga DBE). Op de verdieping zijn de gewone radiatoren gehandhaafd. Bij woningtype A is het oorspronkelijke afgiftesysteem met radiatoren gehandhaafd.
Decentrale WTW
In alle woningen is op de begane grond decentrale WTW toegepast (Zehnder Comfospot) met natuurlijke ventilatie op de slaapkamers. Verder zijn de geïsoleerde ruimtes tochtdicht gemaakt en getest middels een blowerdoortest gecontroleerd (Qv;10 voor het geïsoleerde compartiment: 0,66). De deur van de woonkamer naar de hal is voorzien van tochtstrippen en een valdorpel.
De uitkomsten van het onderzoek zijn hoopgevend, maar nog wel gebaseerd op een test met slechts drie woningen. Daarom kijken Domijn en Saxion al serieus naar een vervolg. In een vijfde pilotwoning wordt getest met een alternatief binnengevelisolatiemateriaal dat sneller en gemakkelijker is aan te brengen. Ook wordt er gekeken naar een verbetering van de installaties. Daarnaast onderzoeken de partijen of het concept behalve voor één- en tweepersoonshuishoudens ook interessant is voor drie- of vierpersoonshuishoudens.
Tijd- en geldbesparing
De kostenbesparing bij thermisch compartimenteren is niet gering. Volgens Domijn kunnen kan die besparing zelfs oplopen tot 50 procent. Ten Berge laat aan Bouwwereld weten: “De kosten voor een volledige verduurzaming gaan ruim boven de € 100.000,-. Het gaat vaak om woningen uit de jaren 50 en 60 en aan bijna al die woningen is inmiddels wel iets gedaan op gebied van verduurzaming. Bijvoorbeeld dakisolatie, meestal met een Rc van niet meer dan 1,2. Als je zo’n woning grondig verduurzaamd dan moet je die isolatie weer verwijderen en van bovenaf opnieuw isoleren.”
“Dat betekent”, vervolgt Ten Berge, “dat de pannen eraf moeten, dat het dak hoger komt en dat je de goten moet aanpassen – terwijl die meestal nog in goede staat zijn. Vaak moet ook nog de schoorsteen vervangen worden of kom je ergens een asbestplaat tegen. Voor je het weet lopen de kosten bijzonder hoog op. Dat kun je allemaal met thermisch compartimenteren voorkomen.”
Vijf dagen werk
Het verduurzamen zelf duurt ongeveer vijf werkdagen, waarvan de bewoners maximaal drie dagen overlast hebben binnen. Complete isolatie van de woning kan volgens Ten Berge binnen dezelfde periode worden uitgevoerd, maar geeft buiten veel meer overlast. “Denk aan meer sloopwerk, grond- en graafwerk, verwijderen van de zonneschermen, enzovoorts.”
Toch zitten er aan het concept nog wel wat haken en ogen. Bijvoorbeeld vanuit de ISSO 51. Die richtlijn stelt dat het bij een buitentemperatuur van -10 graden Celsius het binnen in alle verblijfsruimten 20 graden moet kunnen worden en in de badkamer zelfs 22 graden. “Maar hoe vaak is het nou buiten echt zo koud? Bovendien blijkt dat veel bewoners helemaal geen behoefte hebben aan 20 graden in de slaapkamer. En in de badkamer kun je veel beter werken met bijvoorbeeld een infraroodpaneel dat je aanzet op het moment dat je gebruik maakt van de ruimte”, aldus Ten Berge, die aangeeft dat de woning overigens zonder klachten de afgelopen koude periode hebben doorstaan.
Prima optie voor woningen die op lange termijn toch op de nominatie staan om gesloopt te worden, maar geen duurzaam alternatief voor alle nominaties. Juist in deze bijzondere tijd moet het onderzoekers toch opvallen dat een slaapkamer een leefruimte is waarin ook comfortabel gestudeerd en online gewerkt moet kunnen worden. Uiteraard met een lagere bezettingsgraad dan de woonkamer, dus als de installatie er op voorbereid is dat deze verblijfsruimtes dan HT-bijgestookt kunnen worden, voorkomen we noodgrepen uit de vorige eeuw met inefficentie electrische kacheltjes. Ook problematiek met oververhitting vereist isolatie om overdag de transmissie van 30 graden buitentemp. tegen te gaan.
Wat een onzin, half isoleren omdat het toch nooit zo hard vriest. Zo zien wij hier in de regio noordkop veel aannemers werken. Isolatie is niet belangrijk meneer en mevrouw, het wordt toch geen winter meer. Besparen op isolatie is besparen op niets, isolatie koop je 1 keer, gas koop je elke dag. Als je het koel wilt hebben op je boven verdieping stook je daar minder. Ik geef het tiener zoon of dochter te doen. Studeren op je ongeisoleerde slaapkamer in de winter waarin het toch wel vriest. En wat te denken van een hete zomer, die warmte komt onmiddelijk binnen, Of zet je dan gewoon een dikkere airco neer? Kun je de wereld koelen omdat de kou ook door de ongeisoleerde wanden trekt.
Op de politiek na weet elke Nederlander dat een paar zonnecel panelen, een warmtepomp en boiler minimaal €.40.000,00 kosten, waar nu het EIB na een paar jaar ook is achter gekomen. Om een Bestaande woning up te graden tot BENG woning is voor een doorsnee eengezinswoning minsten €.100.000,00 nodig en voor het upgraden tot een NOM doorsnee eengezinswoning is minimaal €.150.000,00 nodig.
Bedragen die voor ca.80% van de gezinnen niet te betalen zijn en voor 10% van de 20% die het wel kunnen betalen zal het door hun leeftijd niet interessant zijn. Kortom de tienduizenden ambtenaren die in alle gemeenten verplichte Warmteplannen aan het maken zijn kunnen beter opgeleid worden tot bouwvakker/installateur omdat alle plannenmakerij niet meer zal zijn dan aan een dood paard trekken.
Mijn ouders wonen in een jaren 70 huurwoning die beneden dubbel glas had en boven enkel. Dan was het beneden lekker warm en schakelde de centrale verwarming uit en boven kon je huiswerk maken met een elektrisch kacheltje want anders 14 graden.
Gaan we daar naar toe ? Je verzint het niet
Met verbazing heb ik vandaag en ook gisteren installatie.nl gelezen. Iedereen weet nu wel dat warmtepompen een veel te dure dure en lang niet altijd goede oplossing bieden. Vele installateurs hebben genoeg van de problemen met warmtepompen en adviseren ze al lang niet meer. Toch blijft ook installatie.nl met oogkleppen op warmtepompen promoten. Heren, kijk eens verder!!! Met goede IR panelen kun je veel voordeliger en zonder overlast voor de bewoner, binnen een dag, een woning van naar bouwbesluit geldende verwarming voorzien. En kom nu niet weer met onzin verhalen over dat ‘IR panelen nog niet goed zijn getest’. Een bedrijf in Eindhoven met Nederlandse IR panelen voert al lange tijd in samenwerking met de TU Eindhoven en het TNO zeer bevredigende testen uit.
Beste Ed van Piggelen, wij schrijven regelmatig over infraroodpanelen. Zie bijvoorbeeld dit artikel: https://www.installatie.nl/nieuws/miljoenen-voor-hollands-infraroodpaneel. Dat ging nota bene over een bedrijf waar u bij betrokken was. Voor journalisten echter is het op basis van aangeleverde informatie over deze technologie moeilijk om conclusies te trekken. Dat komt vooral doordat er nog geen geaccepteerde standaard was waartegen de geleverde prestaties konden worden afgezet. Ik verwacht dat er met de recente update van de Europese standaard EC 60675 ‘Elektrische verwarmingstoestellen’ meer accurate en verifieerbare informatie beschikbaar komt en dat journalisten dus niet meer noodgedwongen uit de lucht gegrepen claims van leveranciers hoeven over te nemen.
een warmtepomp is een verschrikkelijk ding waar je en je buren niet blij van worden ik ken voorbeelden genoeg!
Een warmtepomp is een geweldig apparaat. Wel belangrijk dat er eerst goed geïsoleerd wordt. Gaat het om een huis met C,D of nog hoger label, niet aan een warmtepomp beginnen. Dat ligt niet aan de warmtepomp, maar aan matige tot slechte isolatie. Dus eerst goed isoleren, daar krijgt niemand spijt van en vanaf het eerste moment levert het besparing op. Daarna is een warmtepomp een heel goede keuze.