Volop zonne-energie in de kranten en op de radio vandaag. En niet positief deze keer.
“Vandaag verkopen ze zonnepanelen, morgen skippyballen”. Het is een quote van een installateur die ik interviewde voor het komend nummer van Installatie en Sanitair. Doelend op de markt van cowboys die ontstaat wanneer een product -al dan niet gesubsidieerd- een hype wordt en een gevestigde branche te maken krijgt met snelle toetreders.
Geplempt
Dit is met zonnepanelen het geval. En hoe. In een woud van internationale fabrikanten, leveranciers, tussenhandelaren, inkooporganisaties en andere vreemdsoortige handel, weet een consument niet meer waar hij het zoeken moet, terwijl de aanbiedingen hem om de oren vliegen. De gevolgen laten zich raden; er komt via verschillende kanalen en schijven óók troep op de markt, die onvakkundig op het dak wordt geplempt. Leveranciers komen en verdwijnen, fabrikanten gaan op de fles, en ondertussen duikelen de rendementen, systemen weigeren dienst, of –zo bleek- vliegen zelfs in de fik, zoals hier. Wie alle verkrijgbare panelen kritisch langs de meetlat legt, zal wel meer vraagtekens kunnen zetten, of technisch twijfels krijgen. En eerlijk: aan sommige so called manco’s hoeft men niet zo zwaar te tillen. Een auto haalt zijn ultieme verbruiksbelofte ook nooit; zolang het elektriciteitsmetertje maar terugloopt, zul je daar niet veel van horen.
Erkenning
Gelukkig zijn er keurmerken en branche-organisaties die goede systemen selecteren, keuren, opleiden en het vakmanschap van de installateur kwalificeren. Holland Solar en Uneto-VNI werkten samen aan een Masterplan Zonne-energie; er is een handboek, een campagne, opleidingen en examens. Belangrijk doel: transparantie in de markt, en garanties op kwaliteit. Wie verkoopt wat, en weet het goed te verwerken. De Zonnekeur-installateur, die snapt het, zo wordt gesteld in een lijvig persbericht als reactie op de ophef in de media. Alsof er ‘good guys’ en ‘bad guys’ zijn.
Verblind
Is dit een waarborg voor kwaliteit? Natuurlijk niet. Want waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt, hoeveel logo’s je ook op je briefpapier hebt. Maar een prestatie defineren, is al heel wat, en misschien wel het hoogst haalbare in al dit geweld. Risico’s beperken heeft zijn prijs, en dat is nu net hetgeen waardoor de gemiddelde afnemer van zonnepanelen is verblind. Gewiekste rekensommen, opdringerige verkoop en de onwetende buurman met zijn successtory. Er staan containers vol zonnepanelen te wachten op domme consumenten die maar wat graag ‘vanuit de kofferbak’ kopen. Dat noemt men in dit land marktwerking. Een plaat voor je kop kan dus ook een zonnepaneel zijn.
In ’t vuistje
Marktwerking betekent ook dat men door schade en schande wijzer wordt. Het is te hopen dat de schade enkel rendementtechnisch en materieel blijft. Want dat billijkt een klein beetje de gedachte om ook eens stiekem in het vuistje –eigen schuld dikke bult- of –gegokt en rendement verloren- te fluisteren. Ook voor matige producten, en slecht werk is een markt. Het is vooral te hopen dat het een markt is, die ooit tot inkeer komt. En dan keert ook de skippybal weer terug in het straatbeeld.
Hier een reactie van een ‘domme consument’, die ook een zo goedkoop mogelijk systeem heeft gekocht. De reden is simpel. Koop je via een ‘echte’ installateur pv-panelen dan betaal je nog steeds de hoofdprijs. Voor een setje van zo’n 2000 Wp (=jaarlijks 1700 kWh oftewel EUR 400) wordt nog vaak meer dan 4500-5000 euro gevraagd, inclusief plaatsing. Oftewel een terugverdientijd van 12-15 jaar. Begrijpt u en brancheorganisaties niet dat zulke lange terugverdientijden niet gewenst zijn. De domme consument zal wel op zoek moeten gaan naar een goedkopere leverancier.
En doe je alles volgens het door u voorgestelde pad, wat dan als blijkt dat over 10 of 20 jaar de gegarandeerde opbrengst NIET wodt gehaald. Gaan a-leveranciers als Siemens, Scheuten of Bosch dan gratis nieuwe panelen plaatsen. Natuurlijk niet. Een paneel van Scheuten (een zogenaamd super A en Nederlands merkt) dat nu 2 jaar oud is, valt al buiten de garantie omdat de nieuwe Scheuten zich distantieert van de failliette Scheuten.
Is het erg dat een ‘domme consument’ op zoek gaat naar de laagste prijs? Zeker niet, want ook Chinese panelen zijn gewoon goed. Uit Duits onderzoek blijkft dat ze allemaal tussen de 86 en 88 % scoren qua rendement, zowel Duitse als Aziatische panelen. De omvormer die bij die ‘containersetjes’ zit, is altijd van een Europese fabriek, meestal SMA of Mastervolt.
Dat Kiwa deze week nog een sneer uitdeelt komt doordat sommige fabrikanten niet in hun betaalde register willen staan. En als ze er niet in staan, is de kwaliteit dubieus, concludeert Kiwa. Een Nederlands topmerk als Mastervolt staat niet in het register. Dat zal ongetwijfeld zijn reden hebben. Mastervolt wil klaarblijkelijk niet mee doen alweer een reclamesysteem, waar ze voor moeten betalen, naast alle andere keurmerken zoals Tüv en Kema. Is de kwaliteit slechts? Nee zeker niet. Maar als ik de redenering van Kiwa, Uneto-VNI of weblogschrijver Eddy vol, dus wel.
Mijn stelling is: zonnepanelen lenen zich bij uitstek voor cowboys. Panelen en omvormers zijn onverwoestbaar (silicium, de halfgeleider waar ze van gemaakt zijn, maakt geen onderscheid tussen a en b-kwaliteit) en doet altijd hetzelfde. Het aansluiten is ook heel simpel. Wat is de openingspanning van de omvormer (meestal vanaf 75 V) en wat is de opgewekte spanning van een paneel (meestal 36V). Dan gewoon net zoveel pv-panelen in serie zetten dat de omvormer open gaat. Kom je boven de maximale spanning van de omvormer, dan zet je een aantal panelen parallel. Kortom, les 1 wet van Ohm die je nog kent van de Mavo.
Mijn 2350 Wp met Danfoss omvormer via een cowbow (voor 2900 euro) staat nu lekker terug te leveren, nu al met 1900 Wp, en het is nog maar 21 februari. Wat een superendement hebben mijn paneeltjes toch!
Installateurs zijn veel te laat ingestapt, en proberen met man en macht een stukje marktaandeel terug te winnen. Ze proberen dit op kwaliteit en vakkennis en met kwalitatief goede producten. Alleen jammer dat de markt gedomineerd word door een klein aantal groothandelaren. In veel gevallen zie ik dat de “cowboys” exact de zelfde producten aanbieden tegen scherpere prijzen. In deze prijsvechters markt hoeft men natuurlijk niet altijd mee te gaan, maar 2 of 3 euro per watt peak vragen lijkt mij niet gezond.
Vergelijken loont