Hoe haal je een dorp van het aardgas af, en sluit je het aan op waterstof? Netbeheerder Stedin en onderzoeksinstituut Kiwa onderzochten de haalbaarheid voor het Zuid-Hollandse dorp Stad aan ’t Haringvliet. Het goede nieuws: het kan, en in de woning zelfs binnen een halve dag. Maar er is wel geduld, ontwikkelingstijd én geld nodig.
In het dorp op Goeree-Overflakkee staan 600 huizen. Stedin zegt het bestaande gasnet te kunnen hergebruiken, en dat scheelt flink in de kosten. Vervanging van het gasnet maakt de operatie peperduur.
Het onderzoek, klik hier voor volledige rapport, is een blauwdruk om te laten zien wat er nodig is om een gasnet om te bouwen. Het is overigens nog absoluut niet zeker dat Stad aan ’t Haringvliet het eerste waterstofdorp van Nederland wordt. Experts zien zeker de komende 10 jaar nog geen grote rol weggelegd voor waterstof in de energietransitie. Niettemin worden er al wel proeven gepland.
Groene waterstof: veel wind en zon nodig
Groene waterstof wordt gemaakt uit water en duurzame stroom. Hiervoor zijn wel een overvloed aan duurzame stroom en véél opslagcapaciteit nodig. Op het eiland zijn veel mogelijkheden voor wind- en zonneparken. Volgens Stedin is Goeree bij uitstek geschikt is voor de productie en toepassing van groene waterstof.
Warmtepomp of warmtenet lastig
Omdat Stad aan ’t Haringvliet uit oude en vrijstaande woningen bestaat, is het voor bewoners een kostbare zaak de huizen maximaal te isoleren om geschikt te worden voor lage temperatuurverwarming. Dit maakt de toepassing van warmtepomptechniek een kostbare zaak. Ook zijn er geen grote bedrijven of industrie in de buurt, die een aansluiting op een warmtenet zouden kunnen verzorgen. In het Klimaatakkoord wordt waterstof ook genoemd als alternatief wanneer deze technieken niet haalbaar zijn.
Lees hier het rapport ‘Van aardgas naar waterstof: de ombouw van Stad aan ’t Haringvliet’ van Stedin en Kiwa.
Van productie naar afgifte
Er zijn drie zaken die technisch geregeld moeten worden om de overstap mogelijk te maken: de productie, het transport en het thuisgebruik van waterstof. Dit betekent dat er flink geïnvesteerd moet worden in productielokaties, die de groene stroom omzetten in waterstof. De bestaande gasleidingen moeten worden gespoeld, de gasdistrictstations moeten worden omgezet, en huishoudens moeten een andere gasmeters krijgen. Daarnaast moeten de woningen voorzien worden van toestellen die waterstof kunnen verbranden. Daar worden op dit moment testen mee uitgevoerd in het nabije Rozenburg. Ook de leidingen in de woningen moeten worden gecontroleerd.
Half dagje per woning
Stedin en Kiwa hebben berekend dat het ombouwen van een woning grofweg een halve dag, een halfuur voor het vervangen van de gasmeter en drie uur voor het vervangen van de cv-ketel. Het hele dorp kan zo in een aantal weken omgebouwd worden.
Waterstof: geduld
De toepassing van waterstof voor verwarming van huizen lijkt potentieel te hebben, maar moet nog wel verder onderzocht worden benadrukken Kiwa en Stedin. Met de productie, distributie en het gebruik van waterstof is nog geen grootschalige ervaring opgedaan. Netbeheerders in Nederland pleiten er daarom voor om de komende jaren in te zetten op de ontwikkeling en het gebruik van waterstof. Stedin is in juli 2019 samen met specialisten van Bekaert Heating, Gasterra en Remeha een project gestart in Rozenburg. Hier zijn de eerste cv-ketels die draaien op groene waterstof in bedrijf genomen.
Eerste woning die zelf waterstof produceert
In het dorp is afgelopen maand een woning geopend die zelf waterstof produceert en opslaat. In het komende nummer van Installatie en Sanitair een reportage over de techniek in dit Innovathuis.
Als je niet gaat isoleren is waterstof minstens net zo’n kostbare zaak als wanneer je een warmtepomp gaat installeren. Maf dat er nog steeds plannen worden gemaakt waar de Trias Energetica links wordt gelegd. Hier schieten we echt helemaal niets mee op.
Volgens mij zijn de moleculen van waterstof veel kleiner dan van aardgas.
Een gefitte leiding die dicht is voor aardgas kan wanneer er waterstof doorheen gaat misschien wel lekken. Ik vraag mij af of dat gevaar op kan leveren in de woning.
Beste J
Daarom is men nu continue aan testen met waterstof in mengvorm o.a. om de waakvlam van een c.v ketel recht te laten blijven branden en het gas minder explosief te maken .Binnen nu en 10 jaar zal waterstof zonder of in mindere of meerdere maten in mengvorm nog meer verfijnd voor zowel auto,s autobrandstof (nu al mogelijk) als voor bruikbaar gas voor o.a. de c.v ketel wel geschikt gemaakt zijn .Waterstof in mengvorm zal zeker ook nodig zijn om het Elektra-net te ontlasten en te voorkomen dat miljoenen oude accu,s van elektrische auto,s het milieu gaan belasten, door ze maar op te slaan in zoutmijnen ondergronds.
Beste Jos,
De accu’s van elektrische auto’s kunnen voor 99% gerecycled worden.
Hoe kunnen Stedin en Kiwa nou drie uur rekenen voor het vervangen van de cv ketel?! Als je twee ketels per dag weg wilt werken dan weet ik wel hoe dat leidingwerk er uit gaat zien…
Hallo,
Fijn dat iedereen zo positief is!
Nu eindelijk alternatief voor warmte pomp en andere oplossingen, gaan we klagen.
Onthoud, de Hr ketel is ook niet in een jaar zo compact geworden en aardgas was ook toen niet de “beste” oplossing.
Lazen we deze techniek de tijd geven en blij zijn dat er meer gebeurt.
Is het wel juist om zo positief te zijn?
Waterstof is geen primaire energie. Om zgn. groen te zijn met de energie eerst gewonnen worden met dure windturbines of PV-panelen. Ons prachtige landschap wordt er voor verpest. En dan hebben we het nog niet over de nadelige effecten op de dierenwereld: zwaaipalen bijv. zijn effectieve insectenverdelgers…
En nu moeten we niet doen alsof groene energie gratis is… Het moet het omgezet worden in een dure installatie in waterstof. Dit lukt met een kapitaalintensieve installatie met een rendement van ca. 75%. De waterstof moet opgeslagen worden. Vanwege de lage dichtheid vergt dit veel compressie-energie. Verlies ca. 10%. Bij de eindgebruiker moet het omgezet worden in bruikbare energie. De tweede wet van de thermodynamica zegt dat dit altijd gepaard gaat met verlies! Dus van de met moeite gewonnen “hernieuwbare energie” blijft op zijn gunstigst 40 (voor elektriciteit) tot 60% (bij verbranding in een ketel) over…
In het samenvattende rapport van KIWA en Stedin wordt een prijsindicatie voor opslag genoemd van 2 euro per kWh voor waterstof. Is fors. Aardgas kost bij de afnemer ongeveer 10 eurocent per kWh (incl. kosten van winning, transport, distributie en niet te vergeten heffingen enz.). En dan gaat het alleen nog maar over opslag…
Beste mensen. Het bouwen van een infrastructuur op basis van een Utopia van “hernieuwbare energie” blijft een enorm dure liefhebberij! En dat op basis van de bewezen geachte stelling dat het voor het klimaat iets uit maakt dat we de hele energievoorziening in record tempo ombouwen naar een systeem zonder CO2-uitstoot…
Het is goed dat hiermee wordt geëxperimenteerd. Maar laten we wel zorgen voor gedegen voorbereiding incl. reële haalbaarheidsstudies met eerlijke kostenplaatjes!
Mooie ontwikkeling. Dat er nog obstakels zijn te nemen is een feit, daarom is het goed om te zien dat men het test en doorontwikkeld.
Het is belangrijk dat men het werkelijke doel van de energietransitie voor ogen houdt, namelijk CO2 reductie. De huidige trend naar warmtepompen zorgt op korte termijn alleen maar voor meer CO2 uitstoot (electriciteit is 3-4x vervuilender dan aardgas, CBS 2018 cijfers). Stroom kunnen we niet opslaan, zeker niet in de hoeveelheden die nodig zijn, en het netwerk is niet robust genoeg om alle benodigde stroom over te transporteren. Aardgas, of waterstof, kan veel meer energie transporteren, met minder verlies, dan electriciteit.
En laten we helemaal gek doen, groene stroom omzetten in waterstof en vervolgens CO2 toevoegen zodat we weer synthetisch gas hebben, dan hoeven we niks aan te passen en is CO2 neutraal (isoleren blijft slim).